Het slaap- en rustpatroon is te definiëren als het totaal van perioden van slaap, rust en ontspanning verspreid over een etmaal. De inschatting van de kwaliteit van dit gezondheidspatroon wordt sterk beïnvloed door de subjectieve beleving en de individuele behoefte. Sommige mensen kunnen met vijf uur slapen toe. Anderen moeten veel langer slapen om zich uitgerust te voelen. Het belang van een evenwichtig slaap- en rustpatroon zijn we ons niet altijd bewust. Pas bij slaapproblemen zien we het belang van een goede slaap in. Het slaap- en rustpatroon is afhankelijk van persoonlijke gewoonten en wordt beïnvloed door andere gezondheidspatronen. Slaapproblemen worden niet allemaal op dezelfde wijze benaderd. Om die reden is het belangrijk om na te gaan wat de oorzaak van een disfunctioneel slaappatroon is. Gaat het bijvoorbeeld om verlaat inslapen, tussentijds wakker zijn, vroeg wakker zijn, onregelmatig rusten of ontspannen of niet uitgerust zijn na een ogenschijnlijk voldoende hoeveelheid aan slaap- of rusturen. Bij deze analyse is het tevens van belang om na te gaan welke middelen en gewoonten het slaap- en rustpatroon beïnvloeden. Denk bijvoorbeeld aan alcohol, slaapmiddelen, cafeïnehoudende dranken (bijv. koffie, cola), nicotine, nieuwe energiedranken (bijv. Red Bull, Black Booster) of bepaalde gewoonten.
