Acute bewegingsstoornissen door antipsychotica

Antipsychotica worden niet alleen voorgeschreven bij de behandeling van psychotische stoornissen, maar zijn ook geïndiceerd bij manieën, borderline persoonlijkheidsstoornis en gedragsstoornissen bij demente bejaarden en geestelijk gehandicapten. Daarnaast worden deze medicijnen regelmatig buiten de indicatiegebieden voorgeschreven voor allerlei persoonlijkheidsstoornissen, hypochondrie, slaapstoornissen, depressies, hysterie en preventie van manie. De werking van antipsychotica is sterk verbonden met het blokkeren in de hersenen van een bepaald type receptoren waar de neurotransmitter dopamine op aangrijpt (D₂). Bij een blokkade van 65 tot 70 % is er kans op een antipsychotisch effect, maar bij een blokkade van boven de 78 % kan de motoriek worden beïnvloed. Er ontstaan dan bewegingsstoornissen waar de patiënt geen controle over heeft. In de literatuur staan deze bijwerkingen beschreven als extrapiramidale bijwerkingen. Een jaar na de introductie van het eerste antipsychoticum chloorpromazine (1953) waren deze extrapiramidale bijwerkingen al onderwerp van studie. Eerst werden gevalsbeschrijvingen gepubliceerd en na een decennium ontstonden meer systematische studies en werden de extrapiramidale syndromen onderverdeeld in dystonie (samentrekking van een spier die tot een abnormale houding lijdt), parkinsonisme (parkinson-tremor, verlangzaming van de bewegingen en rigiditeit), acathisie (een vorm van rusteloosheid) en dyskinesie (meestal vloeiende continue bewegingsstoornis). …