Welkom bij Scalda & Bohn Stafleu van Loghum
Scalda heeft ervoor gezorgd dat je Mijn BSL eenvoudig en snel kunt raadplegen.Je kunt de producten hieronder links aanschaffen en rechts inloggen.
Gepubliceerd in:
2016 | OriginalPaper | Hoofdstuk
32. Buikpijn, acute
Auteurs : M. K. van Alphen, H. de Vries, D. L. van der Peet
Gepubliceerd in: Diagnostiek van alledaagse klachten
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
share
DELEN
Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)
-
Optie A:
-
Optie B:Deel de link per e-mail
Samenvatting
Acute buikpijn is buikpijn die hoogstens een week bestaat. Het begrip acute buik verwijst naar de noodzaak om met spoed een medische beslissing te nemen over operatie of een andere vorm van behandeling in het ziekenhuis. Bij de diagnostiek van acute buikpijn staan anamnese en lichamelijk onderzoek centraal. In de huisartsenpraktijk verklaren de zogenoemde niet-specifieke oorzaken (prikkelbaredarmsyndroom, maagklachten, gastro-enteritis, obstipatie, buikwandpijn, urineweginfecties) een groot deel van de gevallen van acute buikpijn. Gal- of nierstenen manifesteren zich dikwijls, maar niet altijd, met kenmerkende koliekpijn met specifieke lokalisatie en uitstraling. Bij het onderscheiden van ernstige oorzaken, zoals acute appendicitis, diverticulitis en cholecystitis, is het zoeken naar tekenen van peritoneale prikkeling essentieel. Een aantal van deze tekenen is bij onderzoek voldoende sensitief of specifiek gebleken. Bij twijfel dient de patiënt na enkele uren opnieuw onderzocht te worden. Eenvoudig aanvullend onderzoek behelst in elk geval urineonderzoek, bij twijfel over peritoneale prikkeling: CRP (of BSE) en het leukocytenaantal en bij vrouwen in de fertiele fase een zwangerschapsreactie. Met eenvoudig beeldvormend onderzoek (echografie) kan veel informatie over eventueel gal- of niersteenlijden en over mogelijke darmobstructie worden verkregen. Alleen in twijfelgevallen heeft echoscopie aanvullende waarde bij de diagnostiek van de acute appendicitis. Ter voorkoming van overmatige blootstelling aan röntgenstraling wordt CT alleen toegepast bij patiënten bij wie de echo geen of een onduidelijk resultaat oplevert. De testeigenschappen van MRI (sensitiviteit en specificiteit) zijn vergelijkbaar met die van echografie. Laparoscopie wordt gedaan bij patiënten bij wie anamnese, lichamelijk onderzoek en aanvullend onderzoek nog geen duidelijke diagnose oplevert, vaak bij vrouwen in de vruchtbare leeftijdsfase. Een diagnostische laparoscopie kan bij onder andere galstenen en acute appendicitis omgezet worden in een therapeutische laparoscopie.
Log in om toegang te krijgen
Literatuur
1.
go back to reference Goor H van, Goris RJ. Acute buikpijn. In: Thijs LG, Delooz HH, Goris RJ, redacteuren. Acute Geneeskunde. 6e druk. Maarssen: Elsevier/Bunge; 2005. p. 175–88.
Goor H van, Goris RJ. Acute buikpijn. In: Thijs LG, Delooz HH, Goris RJ, redacteuren. Acute Geneeskunde. 6e druk. Maarssen: Elsevier/Bunge; 2005. p. 175–88.
2.
go back to reference Krebber TFWA. Acute buikpijn in de eerste en tweede lijn [dissertatie]. Maastricht: Rijksuniversiteit Limburg; 1988.
Krebber TFWA. Acute buikpijn in de eerste en tweede lijn [dissertatie]. Maastricht: Rijksuniversiteit Limburg; 1988.
3.
go back to reference Heineman MJ, Evers JLH, Massuger LFAG, Steegers EAP, redacteuren. Obstetrie en gynaecologie: de voortplanting van de mens. 7e druk. Amsterdam: Reed business; 2012.
Heineman MJ, Evers JLH, Massuger LFAG, Steegers EAP, redacteuren. Obstetrie en gynaecologie: de voortplanting van de mens. 7e druk. Amsterdam: Reed business; 2012.
4.
go back to reference Okkes IM, Oskam, SK, Boven K van, Lamberts H. Data uit het Transitieproject (1985–2003). 2005. www.transhis.nl.
Okkes IM, Oskam, SK, Boven K van, Lamberts H. Data uit het Transitieproject (1985–2003). 2005. www.transhis.nl.
5.
go back to reference Göransson J, Lasson A. Decision making in acute abdominal pain – accuracy, costs and availability of various diagnostic methods. Theor Surg. 1993;8:44–52.
Göransson J, Lasson A. Decision making in acute abdominal pain – accuracy, costs and availability of various diagnostic methods. Theor Surg. 1993;8:44–52.
6.
go back to reference Sanson T, O’Keefe KP. Evaluation of abdominal pain in the elderly. Emerg Med Clin North Am. 1996;14:615–26.CrossRefPubMed
Sanson T, O’Keefe KP. Evaluation of abdominal pain in the elderly. Emerg Med Clin North Am. 1996;14:615–26.CrossRefPubMed
7.
go back to reference Weel C van. Analyse van gemiste appendicitis acuta: vooralsnog geen basis voor een beter beleid. Ned Tijdschr Geneeskd. 2002;146:1477–9.
Weel C van. Analyse van gemiste appendicitis acuta: vooralsnog geen basis voor een beter beleid. Ned Tijdschr Geneeskd. 2002;146:1477–9.
8.
go back to reference Keeman JN, Schade E, redacteuren. Spoedeisende hulp in de huisartspraktijk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2008.
Keeman JN, Schade E, redacteuren. Spoedeisende hulp in de huisartspraktijk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2008.
9.
go back to reference Brekke M, Eilertsen RK. Acute abdominal pain in general practice: tentative diagnoses and handling. A desriptive study. Scand J Prim Health Care. 2009;27:137–40.CrossRefPubMedPubMedCentral
Brekke M, Eilertsen RK. Acute abdominal pain in general practice: tentative diagnoses and handling. A desriptive study. Scand J Prim Health Care. 2009;27:137–40.CrossRefPubMedPubMedCentral
10.
go back to reference Linden MW van der, Westert GP, Bakker D de, et al. Tweede nationale studie naar ziekten en verrichtingen in de huisartspraktijk: klachten en aandoeningen in de bevolking en in de huisartspraktijk. Utrecht: Nivel; 2004.
Linden MW van der, Westert GP, Bakker D de, et al. Tweede nationale studie naar ziekten en verrichtingen in de huisartspraktijk: klachten en aandoeningen in de bevolking en in de huisartspraktijk. Utrecht: Nivel; 2004.
11.
go back to reference Bruppacher R, Gyr N, Fisch T. Abdominal pain, indigestion, anorexia, nausea and vomiting. Ballière’s Clin Gastroenterol. 1988;2:275–93.CrossRef
Bruppacher R, Gyr N, Fisch T. Abdominal pain, indigestion, anorexia, nausea and vomiting. Ballière’s Clin Gastroenterol. 1988;2:275–93.CrossRef
12.
go back to reference Vierhout ME, Lammes FB. Praktische gynaecologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2005.CrossRef
Vierhout ME, Lammes FB. Praktische gynaecologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2005.CrossRef
13.
go back to reference Staniland JR, Ditchburn J, Dombal FT de. Clinical presentation of acute abdomen. Study of 600 patients. BMJ. 1972;3:393–8.
Staniland JR, Ditchburn J, Dombal FT de. Clinical presentation of acute abdomen. Study of 600 patients. BMJ. 1972;3:393–8.
14.
go back to reference John H, Neff U, Kelemen M. Appendicitis diagnosis today: clinical and ultrasonic deductions. World J Surg. 1993;17:143–9.CrossRef
John H, Neff U, Kelemen M. Appendicitis diagnosis today: clinical and ultrasonic deductions. World J Surg. 1993;17:143–9.CrossRef
15.
go back to reference Saegasser F. The acute abdomen. Clin Gastroenterol. 1981;10:141–3.
Saegasser F. The acute abdomen. Clin Gastroenterol. 1981;10:141–3.
16.
go back to reference Purcel TB. Nonsurgical and extraperitoneal causes of abdominal pain. Emerg Clin North Am. 1989;7:721–40.
Purcel TB. Nonsurgical and extraperitoneal causes of abdominal pain. Emerg Clin North Am. 1989;7:721–40.
17.
go back to reference Stone R. Primary care diagnosis of acute abdominal pain. Nurse Pract. 1996;21:19–39.CrossRefPubMed
Stone R. Primary care diagnosis of acute abdominal pain. Nurse Pract. 1996;21:19–39.CrossRefPubMed
18.
go back to reference Reng M, Lock G, Messmann H, et al. Praeklinische Notfallmedizin. Akutes Abdomen. Der Internist. 1998;39:161–70.CrossRefPubMed
Reng M, Lock G, Messmann H, et al. Praeklinische Notfallmedizin. Akutes Abdomen. Der Internist. 1998;39:161–70.CrossRefPubMed
19.
go back to reference Kramer WLM, Beerens RG, Broekhuizen AH, et al. Klinische chirurgie. Maarssen: Elsevier/Bunge; 1999.
Kramer WLM, Beerens RG, Broekhuizen AH, et al. Klinische chirurgie. Maarssen: Elsevier/Bunge; 1999.
20.
go back to reference Kelso LA, Kugelmas M. Nontraumatic abdominal pain. AACN Clin Issues. 1997;8:437–48.CrossRefPubMed
Kelso LA, Kugelmas M. Nontraumatic abdominal pain. AACN Clin Issues. 1997;8:437–48.CrossRefPubMed
21.
go back to reference Dombal FT de. Acute abdominal pain in the elderly. J Clin Gastroenterol. 1994;19:331–5.
Dombal FT de. Acute abdominal pain in the elderly. J Clin Gastroenterol. 1994;19:331–5.
22.
go back to reference Roumen RMH, Scheltinga MRM. Abdominale intercostale neuralgie: een vergeten oorzaak van buikpijn. Ned Tijdschr Geneeskd. 2006;150:1909–15.PubMed
Roumen RMH, Scheltinga MRM. Abdominale intercostale neuralgie: een vergeten oorzaak van buikpijn. Ned Tijdschr Geneeskd. 2006;150:1909–15.PubMed
23.
go back to reference Bell R. Diagnosing the causes of abdominal pain in children. Practitioner. 1996;240:598–604.PubMed
Bell R. Diagnosing the causes of abdominal pain in children. Practitioner. 1996;240:598–604.PubMed
24.
go back to reference Rodeck B. Acute abdominal pain in childhood. MMW Fortschr Med. 2004;146:36–9.PubMed
Rodeck B. Acute abdominal pain in childhood. MMW Fortschr Med. 2004;146:36–9.PubMed
25.
go back to reference Eskelinen M, Ikonen J, Liponen P. Clinical diagnosis of acute appendicitis. A prospective study of patients with acute abdominal pain. Theor Surg. 1992;7:81–5.
Eskelinen M, Ikonen J, Liponen P. Clinical diagnosis of acute appendicitis. A prospective study of patients with acute abdominal pain. Theor Surg. 1992;7:81–5.
26.
go back to reference Alvarado A. A practical score for the early diagnosis of acute appendicitis. Ann Emerg Med. 1986;15:557–64.CrossRefPubMed
Alvarado A. A practical score for the early diagnosis of acute appendicitis. Ann Emerg Med. 1986;15:557–64.CrossRefPubMed
27.
go back to reference Izbicki JR, Knoefel WT, Wilker DK, et al. Accurate diagnosis of acute appendicitis: a retrospective and prospective analysis of 686 patients. Eur J Surg. 1992;158:227–31.PubMed
Izbicki JR, Knoefel WT, Wilker DK, et al. Accurate diagnosis of acute appendicitis: a retrospective and prospective analysis of 686 patients. Eur J Surg. 1992;158:227–31.PubMed
28.
go back to reference Bemelman WA, Kievit J. Fysische diagnostiek – loslaatpijn. Ned Tijdschr Geneeskd. 1999;143:300–3.PubMed
Bemelman WA, Kievit J. Fysische diagnostiek – loslaatpijn. Ned Tijdschr Geneeskd. 1999;143:300–3.PubMed
29.
go back to reference Jongh TOH de, redacteur. Fysische diagnostiek. 2e druk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2015.
Jongh TOH de, redacteur. Fysische diagnostiek. 2e druk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2015.
30.
go back to reference Dixon JM, Elton RA, Rainey JB, et al. Rectal examination in patients with pain in the right lower quadrant of the abdomen. BMJ. 1991;302:386–8.CrossRefPubMedPubMedCentral
Dixon JM, Elton RA, Rainey JB, et al. Rectal examination in patients with pain in the right lower quadrant of the abdomen. BMJ. 1991;302:386–8.CrossRefPubMedPubMedCentral
31.
go back to reference Rasmussen OO, Hoffman J. Assessment of the reliability of the symptoms and signs of acute appendicitis. J Royal Coll Surg. 1991;36:373.
Rasmussen OO, Hoffman J. Assessment of the reliability of the symptoms and signs of acute appendicitis. J Royal Coll Surg. 1991;36:373.
32.
go back to reference Wolfe JM, Smithline HA, Phipen S, et al. Does morphine change the physical examination in patients with acute appendicitis? Am J Emerg Med. 2004;22:280–5.CrossRefPubMed
Wolfe JM, Smithline HA, Phipen S, et al. Does morphine change the physical examination in patients with acute appendicitis? Am J Emerg Med. 2004;22:280–5.CrossRefPubMed
33.
go back to reference Franke C, Ohmann C, Yang Q. Clinical value of diagnostic score for appendicitis: results of prospective intervention study. Langenbecks Arch Chir Suppl Kongressbd. 1998;115(Suppl I):511–5.PubMed
Franke C, Ohmann C, Yang Q. Clinical value of diagnostic score for appendicitis: results of prospective intervention study. Langenbecks Arch Chir Suppl Kongressbd. 1998;115(Suppl I):511–5.PubMed
34.
go back to reference Paterson-Brown S, Vipond MN. Modern aids to clinical decision-making in the acute abdomen. Br J Surg. 1990;77:13–8.CrossRefPubMed
Paterson-Brown S, Vipond MN. Modern aids to clinical decision-making in the acute abdomen. Br J Surg. 1990;77:13–8.CrossRefPubMed
35.
go back to reference Manterola C, Astudillo P, Losada H, et al. Analgesia in patients with acute abdominal pain. Ann Emerg Med. 2008;52:563–6.CrossRef
Manterola C, Astudillo P, Losada H, et al. Analgesia in patients with acute abdominal pain. Ann Emerg Med. 2008;52:563–6.CrossRef
36.
go back to reference Ranji SR, Goldman LE, Simel DL, et al. Do opiates affect the clinical evaluation of patients with acute abdominal pain? JAMA. 2006;296:1764–74.CrossRefPubMed
Ranji SR, Goldman LE, Simel DL, et al. Do opiates affect the clinical evaluation of patients with acute abdominal pain? JAMA. 2006;296:1764–74.CrossRefPubMed
37.
go back to reference Gallagher EJ, Esses D, Lee C, et al. Randomized clinical trial of morphine in acute abdominal pain. Ann Emerg Med. 2006;48:150–60.CrossRefPubMed
Gallagher EJ, Esses D, Lee C, et al. Randomized clinical trial of morphine in acute abdominal pain. Ann Emerg Med. 2006;48:150–60.CrossRefPubMed
38.
go back to reference Kaandorp CJE, redacteur. Klinische probleemstellingen. Houten: Prelum uitgevers; 2012.
Kaandorp CJE, redacteur. Klinische probleemstellingen. Houten: Prelum uitgevers; 2012.
39.
go back to reference Santvoort HC van. Imaging techniques in acute cholecystitis. Ned Tijdschr Geneeskd. 2013;157(10):A6028.
Santvoort HC van. Imaging techniques in acute cholecystitis. Ned Tijdschr Geneeskd. 2013;157(10):A6028.
40.
go back to reference Keeman JN. Veelal geen meerwaarde van nieuwe beeldvormende technologie bij diagnostiek van de acute buik. Ned Tijdschr Geneeskd. 1999;143:2225–8.PubMed
Keeman JN. Veelal geen meerwaarde van nieuwe beeldvormende technologie bij diagnostiek van de acute buik. Ned Tijdschr Geneeskd. 1999;143:2225–8.PubMed
41.
go back to reference Hayes R. Abdominal pain: general imaging strategies. Eur Radiol. 2004;14(suppl 4):123–37.CrossRef
Hayes R. Abdominal pain: general imaging strategies. Eur Radiol. 2004;14(suppl 4):123–37.CrossRef
42.
go back to reference Vegar-Zubovic S, Lincender L, Dizdarevic S, et al. Ultrasound in the diagnosis and differential diagnosis of acute appendicitis in childhood. Med Arch. 2003;57:233–6.
Vegar-Zubovic S, Lincender L, Dizdarevic S, et al. Ultrasound in the diagnosis and differential diagnosis of acute appendicitis in childhood. Med Arch. 2003;57:233–6.
43.
go back to reference Lambert MJ, Villa M. Gynecologic ultrasound in emergency medicine. Emerg Med Clin North Am. 2004;22:683–96.CrossRefPubMed
Lambert MJ, Villa M. Gynecologic ultrasound in emergency medicine. Emerg Med Clin North Am. 2004;22:683–96.CrossRefPubMed
44.
go back to reference Mahler CW, Boermeester MA, Stoker J, et al. Diagnostische modaliteiten bij de diagnostiek van volwassen patiënten met acute buikpijn. Ned Tijdschr Geneeskd. 2004;148:2474–80.PubMed
Mahler CW, Boermeester MA, Stoker J, et al. Diagnostische modaliteiten bij de diagnostiek van volwassen patiënten met acute buikpijn. Ned Tijdschr Geneeskd. 2004;148:2474–80.PubMed
45.
go back to reference Paulson EK, Kalady MF, Pappas TN. Clinical practice. suspected appendicitis. N Engl J Med. 2003;348:236–42.CrossRefPubMed
Paulson EK, Kalady MF, Pappas TN. Clinical practice. suspected appendicitis. N Engl J Med. 2003;348:236–42.CrossRefPubMed
46.
go back to reference Lameris W, Randen A van, Es HW van, et al. Imaging strategies for detection of urgent conditions in patients with acute abdominal pain: diagnostic accuracy study. BMJ. 2009;338:2431.
Lameris W, Randen A van, Es HW van, et al. Imaging strategies for detection of urgent conditions in patients with acute abdominal pain: diagnostic accuracy study. BMJ. 2009;338:2431.
47.
go back to reference Navarro Fernandez JA, Tárraga López PJ, Rodriguez Montes JA, et al. Validity of tests performed to diagnose acute abdominal pain in patients admitted at an emergency department. Rev Esp Enferm Dig. 2009;101:610–8.CrossRefPubMed
Navarro Fernandez JA, Tárraga López PJ, Rodriguez Montes JA, et al. Validity of tests performed to diagnose acute abdominal pain in patients admitted at an emergency department. Rev Esp Enferm Dig. 2009;101:610–8.CrossRefPubMed
48.
go back to reference Stoker J, Randen A van, Lameris W, et al. Imaging patients with acute abdominal pain. Radiology 2009;253:31–46.
Stoker J, Randen A van, Lameris W, et al. Imaging patients with acute abdominal pain. Radiology 2009;253:31–46.
49.
go back to reference Nederlandse Vereniging voor Heelkunde. Richtlijn diagnostiek acute buikpijn bij volwassenen. Utrecht: NVH; 2013.
Nederlandse Vereniging voor Heelkunde. Richtlijn diagnostiek acute buikpijn bij volwassenen. Utrecht: NVH; 2013.
Metagegevens
- Titel
- Buikpijn, acute
- Auteurs
-
M. K. van Alphen
H. de Vries
D. L. van der Peet
- Copyright
- 2016
- Uitgeverij
- Bohn Stafleu van Loghum
- Boek
-
Diagnostiek van alledaagse klachten
Print ISBN: 978-90-368-1154-5
Elektronisch ISBN: 978-90-368-1274-0
Copyright: 2016
- DOI
- https://doi.org/10.1007/978-90-368-1274-0_32