Welkom bij Scalda & Bohn Stafleu van Loghum
Scalda heeft ervoor gezorgd dat je Mijn BSL eenvoudig en snel kunt raadplegen.Je kunt de producten hieronder links aanschaffen en rechts inloggen.
Gepubliceerd in:
2025 | OriginalPaper | Hoofdstuk
8. Combinatie vaktherapie en schematherapie bij ouderen
Auteurs : dr. Anna-Eva Prick, Loeke Leenheer, Yosheva van der Meulen, drs. Anne-Aurore den Hertog
Gepubliceerd in: Schematherapie bij ouderen met persoonlijkheidsproblematiek
Uitgeverij: BSL Media & Learning
share
DELEN
Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)
-
Optie A:
-
Optie B:Deel de link per e-mail
Samenvatting
Vaktherapie is een behandelvorm voor mensen met een psychische stoornis of psychosociale problematiek waarbij een vaktherapeut methodisch gebruikmaakt van een ervaringsgerichte werkwijze door de inzet van beeld, spel, muziek, drama, dans en/of beweging. Vanwege het experiëntiële en non-verbale karakter is vaktherapie goed toepasbaar bij ouderen.
Schematherapie en vaktherapie versterken elkaar, omdat beide therapieën gebaseerd zijn op de wisselwerking tussen denken, voelen en handelen. Zo kunnen vaktherapie en schematherapie geïntegreerd worden binnen een sessie. Daarnaast is het waardevol om vaktherapie als verlengde sessie van schematherapie in te zetten. Hierbij is goede samenwerking tussen vaktherapeuten en schematherapeuten essentieel, waarbij het van belang is om elkaars taal te leren spreken.
Log in om toegang te krijgen
Literatuur
go back to reference Abbing, A. l., Van Busschbach, J. T., Samaritter, R., Haeyen, S., & Van Hooren, S. (2024). Transdiagnostisch perspectief: Een dynamisch concept nader verklaard. Tijdschrift voor Vaktherapie, 1, 4–12.
Abbing, A. l., Van Busschbach, J. T., Samaritter, R., Haeyen, S., & Van Hooren, S. (2024). Transdiagnostisch perspectief: Een dynamisch concept nader verklaard. Tijdschrift voor Vaktherapie, 1, 4–12.
go back to reference Aerts, L. C., Van Busschbach, J. T., & Wiersma, D. (2011). Vaktherapie in Noord Nederland. Een beschrijving van de beroepspraktijk, behandeleffecten en tevredenheid van patiënten met vaktherapie binnen de noordelijke geestelijke gezondheidszorg. Groningen, RGOc-reeks nummer 28.
Aerts, L. C., Van Busschbach, J. T., & Wiersma, D. (2011). Vaktherapie in Noord Nederland. Een beschrijving van de beroepspraktijk, behandeleffecten en tevredenheid van patiënten met vaktherapie binnen de noordelijke geestelijke gezondheidszorg. Groningen, RGOc-reeks nummer 28.
go back to reference Akwa GGZ. (2017). Generieke module Vaktherapie. Geraadpleegd van https://www.ggzstandaarden.nl/generieke-modules/vaktherapie/introductie.
Akwa GGZ. (2017). Generieke module Vaktherapie. Geraadpleegd van https://www.ggzstandaarden.nl/generieke-modules/vaktherapie/introductie.
go back to reference Aldao, A., Gee, D. G., De Los Reyes, A., & Seager, I. (2016). Emotion regulation as a transdiagnostic factor in the development of internalizing and externalizing psychopathology: Current and future directions. Development and Psychopathology, 28(4pt1), 927–946.
Aldao, A., Gee, D. G., De Los Reyes, A., & Seager, I. (2016). Emotion regulation as a transdiagnostic factor in the development of internalizing and externalizing psychopathology: Current and future directions. Development and Psychopathology, 28(4pt1), 927–946.
go back to reference Anthonissen, E., & Van den Bos, K. (2016). Psychomotorische Groepstherapie (PMT) in een cognitief gedragstherapeutisch kader, gericht op de vermindering van de met een angst of obsessieve-compulsieve stoornis samenhangende klachten voor cliënten in de leeftijd van 18–65 jaar. FVB/CPMO.
Anthonissen, E., & Van den Bos, K. (2016). Psychomotorische Groepstherapie (PMT) in een cognitief gedragstherapeutisch kader, gericht op de vermindering van de met een angst of obsessieve-compulsieve stoornis samenhangende klachten voor cliënten in de leeftijd van 18–65 jaar. FVB/CPMO.
go back to reference Barnes-Holmes, Y., Barnes-Holmes, D., McHugh, L., & Hayes, S. C. (2004). Relational frame theory: Some implications for understanding and treating human psychopathology. International Journal of Psychology and Psychological Therapy, 4, 355–375.
Barnes-Holmes, Y., Barnes-Holmes, D., McHugh, L., & Hayes, S. C. (2004). Relational frame theory: Some implications for understanding and treating human psychopathology. International Journal of Psychology and Psychological Therapy, 4, 355–375.
go back to reference Blokland-Vos, J. G. G., & Van Mook, C. (2008a). Je vak in schema’s. Deel 1. Tijdschrift voor vaktherapie, 4(2), 17–23.
Blokland-Vos, J. G. G., & Van Mook, C. (2008a). Je vak in schema’s. Deel 1. Tijdschrift voor vaktherapie, 4(2), 17–23.
go back to reference Blokland-Vos, J. G. G., & Van Mook, C. (2008b). Je vak in schema’s. Deel 2. Tijdschrift voor vaktherapie, 4(3), 35–44.
Blokland-Vos, J. G. G., & Van Mook, C. (2008b). Je vak in schema’s. Deel 2. Tijdschrift voor vaktherapie, 4(3), 35–44.
go back to reference Buster, M., Kienhuis, L., & Wesseling, T. (2014) De toepassing van blues binnen muziektherapeutische groepstherapie voor het verminderen van depressieve klachten bij ouderen. Federatie Vaktherapeutische Beroepen.
Buster, M., Kienhuis, L., & Wesseling, T. (2014) De toepassing van blues binnen muziektherapeutische groepstherapie voor het verminderen van depressieve klachten bij ouderen. Federatie Vaktherapeutische Beroepen.
go back to reference Chen, C. T., Tung, H. H., Fang, C. J., Wang, J. L., Ko, N. Y., Chang, Y. J., & Chen, Y. C. (2021). Effect of music therapy on improving sleep quality in older adults: A systematic review and meta-analysis. Journal of the American Geriatrics Society, 69(7), 1925–1932.CrossRefPubMed
Chen, C. T., Tung, H. H., Fang, C. J., Wang, J. L., Ko, N. Y., Chang, Y. J., & Chen, Y. C. (2021). Effect of music therapy on improving sleep quality in older adults: A systematic review and meta-analysis. Journal of the American Geriatrics Society, 69(7), 1925–1932.CrossRefPubMed
go back to reference Clark, A. (2013). Whatever next? Predictive brains, situated agents, and the future of cognitive science. Behavioral and Brain Sciences, 36(03), 181–204.CrossRefPubMed
Clark, A. (2013). Whatever next? Predictive brains, situated agents, and the future of cognitive science. Behavioral and Brain Sciences, 36(03), 181–204.CrossRefPubMed
go back to reference Dunphy, K., Baker, F. A., Dumaresq, E., Carroll-Haskins, K., Eickholt, J., Ercole, M., Kaimal, G., Meyer, K., Sajnani, N., Shamir, O. Y., & Wosch, T. (2019). Creative arts interventions to address depression in older adults: A systematic review of outcomes, processes, and mechanisms. Frontiers in Psychology, 9, 2655.CrossRefPubMedPubMedCentral
Dunphy, K., Baker, F. A., Dumaresq, E., Carroll-Haskins, K., Eickholt, J., Ercole, M., Kaimal, G., Meyer, K., Sajnani, N., Shamir, O. Y., & Wosch, T. (2019). Creative arts interventions to address depression in older adults: A systematic review of outcomes, processes, and mechanisms. Frontiers in Psychology, 9, 2655.CrossRefPubMedPubMedCentral
go back to reference Gassner, L., Geretsegger, M., & Mayer-Ferbas, J. (2022). Effectiveness of music therapy for autism spectrum disorder, dementia, depression, insomnia and schizophrenia: Update of systematic reviews. European Journal of Public Health, 32(1), 27–34.CrossRefPubMed
Gassner, L., Geretsegger, M., & Mayer-Ferbas, J. (2022). Effectiveness of music therapy for autism spectrum disorder, dementia, depression, insomnia and schizophrenia: Update of systematic reviews. European Journal of Public Health, 32(1), 27–34.CrossRefPubMed
go back to reference Haeyen, S. (2006). Imaginatie in beeldende therapie: Een schemagerichte benadering. Tijdschrift Voor Vaktherapie, 1, 3–9.
Haeyen, S. (2006). Imaginatie in beeldende therapie: Een schemagerichte benadering. Tijdschrift Voor Vaktherapie, 1, 3–9.
go back to reference Haeyen, S. (2007). Niet uitleven maar beleven: Beeldende therapie bij persoonlijkheidsproblematiek. Bohn Stafleu van Loghum.CrossRef
Haeyen, S. (2007). Niet uitleven maar beleven: Beeldende therapie bij persoonlijkheidsproblematiek. Bohn Stafleu van Loghum.CrossRef
go back to reference Haeyen, S. (2019). Strengthening the healthy adult self in art therapy: Using schema therapy as a positive psychological intervention for people diagnosed with personality disorders. Frontiers in Psychology, 10, 445514.CrossRef
Haeyen, S. (2019). Strengthening the healthy adult self in art therapy: Using schema therapy as a positive psychological intervention for people diagnosed with personality disorders. Frontiers in Psychology, 10, 445514.CrossRef
go back to reference Haeyen, S. (2020). De krachtige ervaring. Emotie- en zelfbeeldregulatie bij persoonlijkheidsstoornissen via vaktherapie. Lectorale rede, Academie Gezondheid en Vitaliteit van Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.
Haeyen, S. (2020). De krachtige ervaring. Emotie- en zelfbeeldregulatie bij persoonlijkheidsstoornissen via vaktherapie. Lectorale rede, Academie Gezondheid en Vitaliteit van Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.
go back to reference Haeyen, S. (2022). Schemagerichte werkvormen voor vaktherapie. Interventies ter versterking van de adaptieve modi. Bohn Stafleu van Loghum.
Haeyen, S. (2022). Schemagerichte werkvormen voor vaktherapie. Interventies ter versterking van de adaptieve modi. Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference Haeyen, S., Chakhssi, F., & Van Hooren, S. (2020). Benefits of art therapy in people diagnosed with personality disorders: A quantitative survey. Frontiers in Psychology, 4, 686.CrossRef
Haeyen, S., Chakhssi, F., & Van Hooren, S. (2020). Benefits of art therapy in people diagnosed with personality disorders: A quantitative survey. Frontiers in Psychology, 4, 686.CrossRef
go back to reference Harvey, A. G., Watkins, E., & Mansell, W. (2004). Cognitive behavioural processes across psychological disorders: A transdiagnostic approach to research and treatment. OUP.
Harvey, A. G., Watkins, E., & Mansell, W. (2004). Cognitive behavioural processes across psychological disorders: A transdiagnostic approach to research and treatment. OUP.
go back to reference Kring, A. M., & Sloan, D. M. (2009). Emotion regulation and psychopathology: A transdiagnostic approach to etiology and treatment. Guilford Press.
Kring, A. M., & Sloan, D. M. (2009). Emotion regulation and psychopathology: A transdiagnostic approach to etiology and treatment. Guilford Press.
go back to reference Landenberger, N. A., & Lipsey, M. W. (2005). The positive effects of cognitive-behavioral programs for offenders: A meta-analysis of factors associated with effective treatment. Journal of Experimental Criminology, 1(4), 451–476.CrossRef
Landenberger, N. A., & Lipsey, M. W. (2005). The positive effects of cognitive-behavioral programs for offenders: A meta-analysis of factors associated with effective treatment. Journal of Experimental Criminology, 1(4), 451–476.CrossRef
go back to reference Menezes, A. C., Drumond, G., & Shigaeff, N. (2022). Dance therapy and cognitive impairment in older people: A review of clinical data. Dementia & Neuropsychologia, 16, 373–383.CrossRef
Menezes, A. C., Drumond, G., & Shigaeff, N. (2022). Dance therapy and cognitive impairment in older people: A review of clinical data. Dementia & Neuropsychologia, 16, 373–383.CrossRef
go back to reference Nagtegaal, I., De Lange, S., Klok-van Laar, H., Van Kooten, M., & Scholte, T. (2016). Module Psychomotorische therapie voor dementerende ouderen in een verpleeghuissetting. Federatie Vaktherapeutische Beroepen.
Nagtegaal, I., De Lange, S., Klok-van Laar, H., Van Kooten, M., & Scholte, T. (2016). Module Psychomotorische therapie voor dementerende ouderen in een verpleeghuissetting. Federatie Vaktherapeutische Beroepen.
go back to reference Neisser, U. (1976). Cognition and Reality: Principles and Implications of Cognitive Psychology. Freeman.
Neisser, U. (1976). Cognition and Reality: Principles and Implications of Cognitive Psychology. Freeman.
go back to reference Pereira, A. P. S., Marinho, V., Gupta, D., Magalhães, F., Ayres, C., & Teixeira, S. (2019). Music therapy and dance as gait rehabilitation in patients with Parkinson disease: A review of evidence. Journal of Geriatric Psychiatry and Neurology, 32(1), 49–56.
Pereira, A. P. S., Marinho, V., Gupta, D., Magalhães, F., Ayres, C., & Teixeira, S. (2019). Music therapy and dance as gait rehabilitation in patients with Parkinson disease: A review of evidence. Journal of Geriatric Psychiatry and Neurology, 32(1), 49–56.
go back to reference Pesso, A. (1990). Center of truth, true scene and pilot. Bulletin Netherlands Association Pessotherapy, 6(2), 13–21.
Pesso, A. (1990). Center of truth, true scene and pilot. Bulletin Netherlands Association Pessotherapy, 6(2), 13–21.
go back to reference Prick, A. E. J., Zuidema, S. U., Van Domburg, P., Verboon, P., Vink, A. C., Schols, J. M., & Van Hooren, S. (2024). Effects of a music therapy and music listening intervention for nursing home residents with dementia: A randomized controlled trial. Frontiers in Medicine, 11, 1304349.CrossRefPubMedPubMedCentral
Prick, A. E. J., Zuidema, S. U., Van Domburg, P., Verboon, P., Vink, A. C., Schols, J. M., & Van Hooren, S. (2024). Effects of a music therapy and music listening intervention for nursing home residents with dementia: A randomized controlled trial. Frontiers in Medicine, 11, 1304349.CrossRefPubMedPubMedCentral
go back to reference Rittiwong, T., Reangsing, C., & Schneider, J. K. (2023). The effects of dance interventions on depression in older adults: A Meta-analysis. Journal of Applied Gerontology, 42(9), 2009–2024.CrossRefPubMed
Rittiwong, T., Reangsing, C., & Schneider, J. K. (2023). The effects of dance interventions on depression in older adults: A Meta-analysis. Journal of Applied Gerontology, 42(9), 2009–2024.CrossRefPubMed
go back to reference Ruiz-Muelle, A., & López-Rodríguez, M. M. (2019). Dance for people with Alzheimer’s disease: A systematic review. Current Alzheimer Research, 16(10), 919–933.CrossRefPubMed
Ruiz-Muelle, A., & López-Rodríguez, M. M. (2019). Dance for people with Alzheimer’s disease: A systematic review. Current Alzheimer Research, 16(10), 919–933.CrossRefPubMed
go back to reference Smeijsters, H. (2000). Handboek Creatieve Therapie. Uitgeverij Coutinho.
Smeijsters, H. (2000). Handboek Creatieve Therapie. Uitgeverij Coutinho.
go back to reference Timmer, S. (2004). Zanger gezocht: Dramatherapie binnen een schemagerichte behandeling voor zedendelinquenten. Tijdschrift voor Creatieve Therapie, 1, 11–16.
Timmer, S. (2004). Zanger gezocht: Dramatherapie binnen een schemagerichte behandeling voor zedendelinquenten. Tijdschrift voor Creatieve Therapie, 1, 11–16.
go back to reference Van den Bogert, C., Buma, F., De Lange, S., Van der Voort, F., & The, R. (2015). PMT in groepsverband ter vermindering van teruggetrokken en passief gedrag bij ouderen. Federatie Vaktherapeutische Beroepen.
Van den Bogert, C., Buma, F., De Lange, S., Van der Voort, F., & The, R. (2015). PMT in groepsverband ter vermindering van teruggetrokken en passief gedrag bij ouderen. Federatie Vaktherapeutische Beroepen.
go back to reference Van den Broek, E., Keulen-de Vos, M., & Bernstein, D. P. (2011). Arts therapies and schema focused therapy: A pilot study. The Arts in Psychotherapy, 38(5), 325–332.CrossRef
Van den Broek, E., Keulen-de Vos, M., & Bernstein, D. P. (2011). Arts therapies and schema focused therapy: A pilot study. The Arts in Psychotherapy, 38(5), 325–332.CrossRef
go back to reference Van der Pas, Y., & Klopper, I. (2008). Beeldende kracht. Behandeling van dwangstoornis met beeldende therapie en cognitieve gedragstherapie. Tijdschrift voor Vaktherapie, 1, 3–12.
Van der Pas, Y., & Klopper, I. (2008). Beeldende kracht. Behandeling van dwangstoornis met beeldende therapie en cognitieve gedragstherapie. Tijdschrift voor Vaktherapie, 1, 3–12.
go back to reference Van der Steen, J. T., Smaling, H. J., Van der Wouden, J. C., Bruinsma, M. S., Scholten, R. J., & Vink, A. C. (2018). Music‐based therapeutic interventions for people with dementia. Cochrane Database of Systematic Reviews, (7).
Van der Steen, J. T., Smaling, H. J., Van der Wouden, J. C., Bruinsma, M. S., Scholten, R. J., & Vink, A. C. (2018). Music‐based therapeutic interventions for people with dementia. Cochrane Database of Systematic Reviews, (7).
go back to reference Van Dijk, S. D. M., Veenstra, M. S., Bouman, R., Peekel, J., Veenstra, D. H., Van Dalen, P. J., ... & Oude Voshaar, R. C. (2019). Group schema-focused therapy enriched with psychomotor therapy versus treatment as usual for older adults with cluster B and/or C personality disorders: A randomized trial. BMC psychiatry, 19, 1–14.
Van Dijk, S. D. M., Veenstra, M. S., Bouman, R., Peekel, J., Veenstra, D. H., Van Dalen, P. J., ... & Oude Voshaar, R. C. (2019). Group schema-focused therapy enriched with psychomotor therapy versus treatment as usual for older adults with cluster B and/or C personality disorders: A randomized trial. BMC psychiatry, 19, 1–14.
go back to reference Van Hooren, S. (2018). Vaktherapie: Doen wat werkt (Oratie). Open Universiteit.
Van Hooren, S. (2018). Vaktherapie: Doen wat werkt (Oratie). Open Universiteit.
go back to reference Van Hooren, S. A. H., Van Busschbach, J., Waterink, W., & Abbing, A. (2021). Werkingsmechanismen van vaktherapie: Naar een onderbouwing en verklaring van effecten – work in progress. Tijdschrift voor Vaktherapie, 17(2), 4–12.
Van Hooren, S. A. H., Van Busschbach, J., Waterink, W., & Abbing, A. (2021). Werkingsmechanismen van vaktherapie: Naar een onderbouwing en verklaring van effecten – work in progress. Tijdschrift voor Vaktherapie, 17(2), 4–12.
go back to reference Veenstra-Spruit, M. S., Bouman, R., Van Dijk, S. D. M., Van Asselt, A. D., Van Alphen, S. P. J., Veenstra, D. H., De Ruiter, M., Troost, S. E., Lammers, M. W., Vulker, F., Smeets-Janssen, M. M. J., Van den Brink, R. H. S., & Voshaar, R. C. O. (2024). Group schema therapy combined with psychomotor therapy for older adults with a personality disorder: An open-label, multicentre, randomised controlled trial. The Lancet Healthy Longevity, 5(4), e245–e254.CrossRefPubMed
Veenstra-Spruit, M. S., Bouman, R., Van Dijk, S. D. M., Van Asselt, A. D., Van Alphen, S. P. J., Veenstra, D. H., De Ruiter, M., Troost, S. E., Lammers, M. W., Vulker, F., Smeets-Janssen, M. M. J., Van den Brink, R. H. S., & Voshaar, R. C. O. (2024). Group schema therapy combined with psychomotor therapy for older adults with a personality disorder: An open-label, multicentre, randomised controlled trial. The Lancet Healthy Longevity, 5(4), e245–e254.CrossRefPubMed
go back to reference Verburgt, J., Krantz, B., & Muste, E. (2010). Muziek en schema, schema en muziek: Wat kunnen muziektherapie en schematherapie voor elkaar betekenen? Creatieve Therapie Opleiding HAN.
Verburgt, J., Krantz, B., & Muste, E. (2010). Muziek en schema, schema en muziek: Wat kunnen muziektherapie en schematherapie voor elkaar betekenen? Creatieve Therapie Opleiding HAN.
go back to reference Walker, J. S., & Bright, J. A. (2009). False inflated self-esteem and violence: A systematic review and cognitive model. The Journal of Forensic Psychiatry & Psychology, 20(1), 1–32.CrossRef
Walker, J. S., & Bright, J. A. (2009). False inflated self-esteem and violence: A systematic review and cognitive model. The Journal of Forensic Psychiatry & Psychology, 20(1), 1–32.CrossRef
go back to reference Wang, M., Wu, J., & Yan, H. (2023). Effect of music therapy on older adults with depression: A systematic review and meta-analysis. Complementary Therapies in Clinical Practice, 101809.
Wang, M., Wu, J., & Yan, H. (2023). Effect of music therapy on older adults with depression: A systematic review and meta-analysis. Complementary Therapies in Clinical Practice, 101809.
go back to reference Waterink, W., & Van Hooren, S. (2019). Predictive coding: Een verbindende theorie voor handelings-en ervaringsgericht werken binnen vaktherapeutische behandelingen. Tijdschrift voor Vaktherapie, 2019(3), 2–6.
Waterink, W., & Van Hooren, S. (2019). Predictive coding: Een verbindende theorie voor handelings-en ervaringsgericht werken binnen vaktherapeutische behandelingen. Tijdschrift voor Vaktherapie, 2019(3), 2–6.
go back to reference Yakın, D., Grasman, R., & Arntz, A. (2020). Schema modes as a common mechanism of change in personality pathology and functioning: Results from a randomized controlled trial. Behaviour Research and Therapy, 126, 103553.CrossRefPubMed
Yakın, D., Grasman, R., & Arntz, A. (2020). Schema modes as a common mechanism of change in personality pathology and functioning: Results from a randomized controlled trial. Behaviour Research and Therapy, 126, 103553.CrossRefPubMed
go back to reference Young, J. E., Klosko, J. S., & Weishaar, M. E. (2005). Schemagerichte therapie: Handboek voor therapeuten. Bohn Stafleu van Loghum.
Young, J. E., Klosko, J. S., & Weishaar, M. E. (2005). Schemagerichte therapie: Handboek voor therapeuten. Bohn Stafleu van Loghum.
Metagegevens
- Titel
- Combinatie vaktherapie en schematherapie bij ouderen
- Auteurs
-
dr. Anna-Eva Prick
Loeke Leenheer
Yosheva van der Meulen
drs. Anne-Aurore den Hertog
- Copyright
- 2025
- Uitgeverij
- BSL Media & Learning
- Boek
-
Schematherapie bij ouderen met persoonlijkheidsproblematiek
Print ISBN: 978-90-368-3093-5
Elektronisch ISBN: 978-90-368-3094-2
Copyright: 2025
- DOI
- https://doi.org/10.1007/978-90-368-3094-2_8