Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften Toetsvragen Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
Inloggen

Welkom bij Scalda & Bohn Stafleu van Loghum

Scalda heeft ervoor gezorgd dat je Mijn BSL eenvoudig en snel kunt raadplegen.Je kunt de producten hieronder links aanschaffen en rechts inloggen.

» Andere revante producten voor Scalda studenten en medewerkers.

Registreer

Schaf de BSL Academy aan: 

BSL Academy mbo AG

Eenmaal aangeschaft kun je thuis, of waar ook ter wereld toegang krijgen tot Mijn BSL.

Heb je een vraag, neem dan contact op met Jan van der Velden.

Login

Als u al geregistreerd bent, hoeft u alleen maar in te loggen om onbeperkt toegang te krijgen tot Mijn BSL.

Inloggen
Top
Huisarts en wetenschap
Gepubliceerd in:

01-11-2016 | Beschouwing

Diagnostisch denken over alledaagse ziekten

Auteurs: Erik Stolper, dr. Margje van de Wiel, Paul van Royen

Gepubliceerd in: Huisarts en wetenschap | Uitgave 11/2016

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

Stolper CF, Van de Wiel MWJ, Van Royen P. Diagnostisch denken over alledaagse ziekten. Huisarts Wet 2016;59(11):478-81.
Ziekten die geregeld in de huisartsenpraktijk voorkomen maar niet chronisch, acuut of mogelijk levensbedreigend zijn, noemen we alledaagse ziekten. Huisartsen lijken goed in staat te zijn om onderscheid te maken tussen alledaagse ziekten en andere, ernstiger ziektebeelden waar ingrijpen vrijwel altijd geboden is, vooral omdat zij prognostisch kunnen denken. Een bepaalde mate van diagnostische onzekerheid is kenmerkend voor het huisartsenvak. We benaderen het diagnostisch beslisproces in dit artikel vanuit drie gezichtspunten: psychologisch, besliskundig en een combinatie van beide. Skilled intuition en contextkennis zijn krachtige instrumenten waarmee huisartsen met enige zekerheid diagnostische of prognostische beslissingen kunnen nemen. Ze maken ook fouten in dat proces – wij laten zien waar het mis kan gaan en hoe dat te voorkomen is. Wij denken dat diagnostische onzekerheid een positieve rol kan spelen. Expliciet feedback zoeken op diagnostische beslissingen en de aanpak van het ziekteproces maakt leren en het ontwikkelen van expertise mogelijk.
vorige artikel Betere zorg voor kinderen met koorts op de huisartsenpost
volgende artikel Heert Dokterprijs 2016
Literatuur
1.
ZonMw/NHG programma Alledaagse Ziekten. Tussentijdse evaluatie. Den Haag: ZonMw; 2005.
2.
Eekhof JAH, Knuistingh Neven A, Opstelten W. Kleine kwalen in de huisartspraktijk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2016.
3.
Okkes IM, Oskam SK, Lamberts H. Van klacht naar diagnose. Bussum: Uitgeverij Coutinho, 1998.
4.
Hendriks SA, Sollie JW, Nijhuis MG, Stolper CF. Achtduizend zeldzame ziekten bij een miljoen Nederlanders: een onmogelijke diagnostische opgave voor de huisarts? Een verkenning. Huisarts Wet 2016;59(11):498–501.CrossRef
5.
Stolper CF, Rutten ALB, Dinant GJ. Hoe verloopt het diagnostisch denken van de ervaren huisarts? Huisarts Wet 2005;48:16–9.
6.
Croft P, Altman DG, Deeks JJ, Dunn KM, Hay AD, Hemingway H, et al. The science of clinical practice: disease diagnosis or patient prognosis? Evidence about ‘what is likely to happen’ should shape clinical practice. BMC Med 2015;13:20.CrossRefPubMedPubMedCentral
7.
Geersing G. Huisarts en glazen bol: voorspellen op het spreekuur. Huisarts Wet 2014;57:5.
8.
9.
Rosser WW. Approach to diagnosis by primary care clinicians and specialists: is there a difference? J Fam Pract 1996;42:139–44.PubMed
10.
Hani MA, Keller H, Vandenesch J, Sonnichsen AC, Griffiths F, Donner-Banzhoff N. Different from what the textbooks say: how GPs diagnose coronary heart disease. Fam Pract 2007;24:622–7.CrossRefPubMed
11.
Van Boxel I, Knuistingh Neven A. Bacteriële meningitis: niet altijd volgens het boekje. Huisarts Wet 2013;56:182–3.CrossRef
12.
Griffiths F, Green E, Tsouroufli M. The nature of medical evidence and its inherent uncertainty for the clinical consultation: qualitative study. BMJ 2005;330:511–7.CrossRefPubMedPubMedCentral
13.
14.
Dinant GJ. Diagnosis and decision. Undifferentiated illness and uncertainty in diagnosis and management. In: Jones R, Britten N, Gulpepper L, Gass D, Grol R, Mant D, et al., eds. Oxford textbook of primary medical care. Oxford: Oxford University Press; 2004:201–3.
15.
Buntinx F, Mant D, Van den Bruel A, Donner-Banzhof N, Dinant GJ. Dealing with low-incidence serious diseases in general practice. Br J Gen Pract 2011;61:43–6.CrossRefPubMedPubMedCentral
16.
17.
18.
19.
Ferreira MB, Garcia-Marques L, Sherman SJ, Sherman JW. Automatic and controlled components of judgment and decision making. J Pers Soc Psychol 2006;91:797–813.CrossRefPubMed
20.
Norman GR, Eva K, Brooks LR, Hamstra S. Expertise in medicine and surgery. In: Ericsson KA, Charness N, Feltovich PJ, Hoffman RR, eds. The Cambridge handbook of expertise and expert performance. New York: Cambridge University Press; 2006:339–54.CrossRef
21.
22.
Kahneman D. A perspective on judgment and choice: mapping bounded rationality. Am Psychol 2003;58:697–720.CrossRefPubMed
23.
Stolper CF, Van de Wiel MWJ, Van Royen P, Van Bokhoven MA, Van der Weijden T, Dinant GJ. Gut feelings as a third track in general practitioners’ diagnostic reasoning. J Gen Intern Med 2011;26:197–203.CrossRefPubMed
24.
25.
Norman G. The bias in researching cognitive bias. Adv Health Sci Educ Theory Pract 2014;19:291–5.CrossRefPubMed
26.
Ilgen JS, Humbert AJ, Kuhn G, Hansen ML, Norman GR, Eva KW, et al. Assessing diagnostic reasoning: a consensus statement summarizing theory, practice, and future needs. Acad Emerg Med 2012;19:1454–61.CrossRefPubMed
27.
Kahneman D, Klein G. Conditions for intuitive expertise: a failure to disagree. Am Psychol 2009;64:515–26.CrossRefPubMed
28.
Stolper CF, Van de Wiel MWJ, Van Royen P, Brand P, Dinant GJ. Hoe pluis is het niet-pluisgevoel? Huisarts Wet 2015;58:4.CrossRef
29.
Van den Bruel A, Thompson M, Buntinx F, Mant D. Clinicians’ gut feeling about serious infections in children: observational study. BMJ 2012;345:e6144.CrossRefPubMedPubMedCentral
30.
Stolper CF, Van Bokhoven MA, Houben PHH, Van Royen P, Van de Wiel MWJ, Van der Weijden T, et al. Het ‘pluis/niet-pluis’-gevoel van de huisarts. Focusgroepenstudie van concept en determinanten. Ned Tijdschr Geneeskd 2010;154:438–46.
31.
Stolper CF, Van Royen P, Van Bokhoven MA, Houben PHH, Van de Wiel MWJ, Van der Weijden T, et al. Consensus on gut feelings in general practice. BMC Fam Pract 2009;10:66.CrossRefPubMedPubMedCentral
32.
Le Reste JY, Coppens M, Barais M, Nabbe P, Le FB, Chiron B, et al. The transculturality of ‘gut feelings’. Results from a French Delphi consensus survey. Eur J Gen Pract 2013;19:237–43.CrossRefPubMed
33.
Weiner SJ, Schwartz A, Sharma G, Binns-Calvey A, Ashley N, Kelly B, et al. Patient-centered decision making and health care outcomes: an observational study. Annals Int Med 2013;158:573–9.CrossRef
34.
Weiner SJ, Schwartz A, Weaver F, Goldberg J, Yudkowsky R, Sharma G, et al. Contextual errors and failures in individualizing patient care: a multicenter study. Annals Int Med 2010;153:69–75.CrossRef
35.
Weiner SJ, Schwartz A, Yudkowsky R, Schiff GD, Weaver FM, Goldberg J, et al. Evaluating physician performance at individualizing care: a pilot study tracking contextual errors in medical decision making. Med Decis Making 2007;27:726–34.CrossRefPubMed
36.
Hjortdahl P. The influence of general practitioners’ knowledge about their patients on the clinical decision-making process. Scand J Prim Health Care 1992;10:290–4.CrossRefPubMed
37.
Hjortdahl P. Continuity of care. In: Jones R, Britten N, Culpepper L, Gass DA, Grol R, Mant D, et al., eds. Oxford textbook of primary medical care. Volume 1. Principles and concepts. Oxford: Oxford University Press, 2004:249–52.
38.
Glas G. Normativiteit en de rol van wetenschappelijke kennis in de arts-patiëntrelatie. In: Jochemsen H, Glas G, red. Verantwoord medisch handelen. Proeve van een christelijke medische ethiek. Amsterdam: Buijten & Schipperheijn, 1997.
39.
Cals JW, Butler CC, Hopstaken RM, Hood K, Dinant GJ. Effect of point of care testing for C reactive protein and training in communication skills on antibiotic use in lower respiratory tract infections: cluster randomised trial. BMJ 2009;338:b1374.CrossRefPubMedPubMedCentral
40.
Hendriksen JM, Lucassen WA, Erkens PM, Stoffers HE, Van Weert HC, Buller HR, et al. Ruling out pulmonary embolism in primary care: comparison of the diagnostic performance of ‘Gestalt’ and the Wells rule. Ann Fam Med 2016;14:227–34.CrossRefPubMedPubMedCentral
41.
Barais M, Morio N, Cuzon Breton A, Barraine P, Calvez A, Stolper E, et al. ‘I can’t find anything wrong: it must be a pulmonary embolism’: diagnosing suspected pulmonary embolism in primary care, a qualitative study. PloS One 2014;9:e98112.CrossRefPubMedPubMedCentral
42.
NHG-Standaard Diepe veneuse trombose en longembolie (eerste herziening). Huisarts Wet 2015;58:26–35.
43.
NHG-Standaard Urineweginfecties (derde herziening). Huisarts Wet 2013;56:270–80.
44.
Van Puymbroeck H, De Wachter J, Blanckaert F, Boeckx J, Bruyninckx R, Ferrant L, et al. Klinische logica (deel 1). Van aanmeldingsklacht tot diagnostisch landschap. Huisarts Nu 2004;33:123–8.
45.
Van Puymbroeck H, Remmen R, Denekens J, Scherpbier A, Bisoffi Z, Van den Ende J. Teaching problem solving and decision making in undergraduate medical education: an instructional strategy. Med Teach 2003;25:547–50.PubMed
46.
Van den Ende J, Bisoffi Z, Van Puymbroek H, Vanderstuyft P, Van Gompel A, Derese A, et al. Bridging the gap between clinical practice and diagnostic clinical epidemiology: pilot experiences with a didactic model based on a logarithmic scale. J Eval Clin Pract 2007;13:374–80.CrossRefPubMed
47.
Van Puymbroeck H, Boeckx J, Blanckaert F, Bruyninckx R, Debaene L, De Wachter J, et al. Klinische logica (deel 2). Van diagnostisch landschap tot diagnose. Huisarts Nu 2004;33:201–14.
48.
Attia J, Hatala R, Cook DJ, Wong JG. The rational clinical examination. Does this adult patient have acute meningitis? JAMA 1999;282:175–81.CrossRefPubMed
49.
50.
Conradi MH. Fouten van huisartsen. Amsterdam, Meppel: Boom; 1995.
51.
Hunter K. ‘Don’t think zebras’: uncertainty, interpretation, and the place of paradox in clinical education. Theor Med 1996;17:225–41.CrossRefPubMed
52.
Kirch W, Schafii C. Misdiagnosis at a university hospital in 4 medical eras. Medicine (Baltimore) 1996;75:29–40.CrossRef
53.
Graber ML, Kissam S, Payne VL, Meyer AN, Sorensen A, Lenfestey N, et al. Cognitive interventions to reduce diagnostic error: a narrative review. BMJ Qual Saf 2012;21:535–57.CrossRefPubMed
54.
55.
Kuijpers CC, Fronczek J, Van de Goot FR, Niessen HW, Van Diest PJ, Jiwa M. The value of autopsies in the era of high-tech medicine: discrepant findings persist. J Clin Pathol 2014;67:512–9.CrossRefPubMed
56.
Van Ingen G, Meijer CJLM. Obducties door huisartsen en voor klinisch werkende specialisten; de indicaties onderzocht. Ned Tijdschr Geneeskd 1994;138:767–70.PubMed
57.
Gaal S, Hartman C, Giesen P, Van Weel C, Verstappen W, Wensing M. Complaints against family physicians submitted to disciplinary tribunals in the Netherlands: lessons for patient safety. Ann Fam Med 2011;9:522–7.CrossRefPubMedPubMedCentral
58.
Hendriks A, Van der Meer H. Lessen uit het tuchtrecht voor de huisarts. Huisarts Wet 2015;58:5.CrossRef
59.
Stolper CF, Legemaate J, Dinant GJ. ‘Niet-pluis’-gevoel tuchtrechterlijk gewogen. Ned Tijdschr Geneeskd 2010;154:2126–31.
60.
Goyder CR, Jones CH, Heneghan CJ, Thompson MJ. Missed opportunities for diagnosis: lessons learned from diagnostic errors in primary care. Br J Gen Pract 2015;65:e838–44.CrossRefPubMedPubMedCentral
61.
Griffiths F, Byrne D. General practice and the new science emerging from the theories of ‘chaos’ and complexity. Br J Gen Pract 1998;48:1697–9.PubMedPubMedCentral
62.
Engebretsen E, Vollestad NK, Wahl AK, Robinson HS, Heggen K. Unpacking the process of interpretation in evidence-based decision making. J Eval Clin Pract 2015;21:529–31.CrossRefPubMed
63.
Engebretsen E, Heggen K, Wieringa S, Greenhalgh T. Uncertainty and objectivity in clinical decision making: a clinical case in emergency medicine. Med Health Care Philos 2016 [Epub ahead of print].
64.
Ericsson KA. Deliberate practice and the acquisition and maintenance of expert performance in medicine and related domains. Acad Med 2004;79(10 Suppl):S70–S81.CrossRef
65.
Ericsson KA. Acquisition and maintenance of medical expertise: a perspective from the expert-performance approach with deliberate practice. Acad Med 2015;90:1471–86.CrossRefPubMed
66.
Van de Wiel MWJ, Van den Bossche P, Janssen S, Jossberger H. Exploring deliberate practice in medicine: how do physicians learn in the workplace? Adv Health Sci Educ Theory Pract 2011;16:81–95.CrossRefPubMed
67.
Van de Wiel MWJ, Van den Bossche P, Koopmans RP. Deliberate practice, the high road to expertise: K.A. Ericsson. In: Dochy F, Gijbels D, Segers M, Van den Bossche P, eds. Theories of learning for the workplace: Building blocks for training and professional development programs. London: Routledge 2011:1–16.
68.
Anderson JR. ACT: a simple theory of complex cognition. Am Psychologist 1996;51:355–65.CrossRef
69.
Tucker AL, Edmondson AC. Why hospitals don’t learn from failures: organizational and psychological dynamics that inhibit system change. California Management Rev 2003;45:17.CrossRef
70.
Edmondson AC. The competitive imperative of learning. Harvard Business Rev 2008;86:160.
71.
Metagegevens
Titel
Diagnostisch denken over alledaagse ziekten
Auteurs
Erik Stolper
dr. Margje van de Wiel
Paul van Royen
Publicatiedatum
01-11-2016
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Huisarts en wetenschap / Uitgave 11/2016
Print ISSN: 0018-7070
Elektronisch ISSN: 1876-5912
DOI
https://doi.org/10.1007/s12445-016-0293-8

Andere artikelen Uitgave 11/2016

Kleine kwalen en alledaagse klachten bij ouderen

  • Boekbespreking

Het cervixuitstrijkje

  • Spreekuur

Geneeskunde en getallen: geen goed duo

  • Intermezzo

Oor- of rectale thermometer bij kinderen met koorts?

  • Cats

Fecesonderzoek bij patiënten met diarree

  • Nascholing

Minder spoedzorg, nog minder kosten

  • Ingezonden