Willems DL, Hak A, Visser F, Van der Wal G. Hoe denken patiënten met vergevorderd hartfalen over het sterven? Huisarts Wet 2005;48(12):608-14.
Doel Wij onderzochten over een periode van 1 jaar de gedachten en opvattingen van patiënten in het eindstadium van hartfalen over het sterven.
Methode Prospectief longitudinaal multipel gevalsonderzoek met kwalitatieve interviewtechnieken. We sloten 31 patiënten uit 2 ziekenhuizen in die voldeden aan een of meer van de volgende criteria: NYHA-klasse III of IV, ejectiefractie <25%, minstens één ziekenhuisopname voor hartfalen. Wij verzamelden uitspraken van patiënten met vergevorderd hartfalen, gedaan in semi-gestructureerde interviews, over de kwaliteit van sterven en medische beslissingen rond het levenseinde.
Resultaten Veel respondenten dachten alleen tijdens exacerbaties na over het sterven. Zij noemden onder andere de volgende aspecten van een gepast sterven: enige mate van nuttigheid, prognostische informatie, een gepaste duur van het sterven en een helder bewustzijn. Slechts weinig respondenten spraken zich uit voor euthanasie of zelfdoding, maar ze wilden allemaal dat levensverlengende behandeling op een zeker moment gestaakt of niet gestart zou worden.
Conclusies In ons onderzoek werden enkele elementen van gepast sterven genoemd die anders waren dan in andere onderzoeken naar opvattingen over sterven en die specifiek lijken voor hartfalen. De neiging van patiënten om niet aan het sterven te denken, roept ethische vragen op.