Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften Toetsvragen Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
Inloggen

Welkom bij Scalda & Bohn Stafleu van Loghum

Scalda heeft ervoor gezorgd dat je Mijn BSL eenvoudig en snel kunt raadplegen.Je kunt de producten hieronder links aanschaffen en rechts inloggen.

» Andere revante producten voor Scalda studenten en medewerkers.

Registreer

Schaf de BSL Academy aan: 

BSL Academy mbo AG

Eenmaal aangeschaft kun je thuis, of waar ook ter wereld toegang krijgen tot Mijn BSL.

Heb je een vraag, neem dan contact op met Jan van der Velden.

Login

Als u al geregistreerd bent, hoeft u alleen maar in te loggen om onbeperkt toegang te krijgen tot Mijn BSL.

Inloggen
Top
Kind en adolescent
Gepubliceerd in:

01-12-2014 | Artikelen

John Bowlby’s ontmoeting met de Nederlandse kinder- en jeugdpsychiatrie: verslag van een werkbezoek in 1950

Auteur: Frank C.P. van der Horst

Gepubliceerd in: Kind en adolescent | Uitgave 4/2014

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

In 1950 bracht de beroemde Engelse kinderpsychiater en psychoanalyticus John Bowlby een bezoek aan Nederland voor zijn onderzoek naar de gevolgen van scheiding en deprivatie voor de ontwikkeling van kinderen, uitgevoerd in opdracht van de Wereldgezondheidsorganisatie. Bowlby ontmoette hier te lande vooraanstaande vakgenoten uit de zich snel ontwikkelende kinderpsychiatrie. In deze bijdrage beschrijft de auteur het bezoek van Bowlby aan Nederland en plaatst dit bezoek in het licht van nationale en internationale ontwikkelingen in de pedagogiek en kinder- en jeugdpsychiatrie in de eerste helft van de vorige eeuw.
vorige artikel Leerkrachtkindinteractie: het verband met externaliserend en internaliserend gedrag
volgende artikel Specifieke rouwzorg een aandachtspunt voor gedragswetenschappers of niet?
Voetnoten
1
Prinsengracht 717 in Amsterdam, waar het eerste Medisch Opvoedkundig Bureau sinds de oprichting op 26 november 1928 gevestigd was.
 
2
Archives and Manuscripts, Wellcome Library for the History and Understanding of Medicine, London, Personal Papers Bowlby B.1/11, brief van John Bowlby aan Noel Hunnybun, 26 januari 1950.
 
3
In Nederland was het door de invloed van Tibout gebruikelijk ook een kinderarts in het multidisciplinaire team op te nemen (Van den Blink-Rolder, 1968).
 
4
Wel werd in 1927 al een onafhankelijke (Joodse) Child Guidance Clinic opgericht door Emmanuel Miller, die net als Bowlby overtuigd was van de schadelijke effecten van scheiding voor jonge kinderen en met hem protesteerde tegen de evacuaties van kinderen uit Londen aan het begin van de Tweede Wereldoorlog (Bowlby, Miller, & Winnicott, 1939).
 
5
Tibouts proefschrift uit 1948 handelt over het onderzoek naar en de behandeling van kinderen met afwijkend gedrag en was gebaseerd op haar jarenlange ervaring in het MOB (Van den Blink-Rolder 1968; Simpelaar 2012).
 
6
J.R. Rees (1890–1969) was een invloedrijke Engelse psychiater die betrokken was bij de oprichting van de Tavistock Clinic, waar hij een directe collega was van John Bowlby (Van der Horst, 2011).
 
7
Als sprekend voorbeeld kan hier worden genoemd dat Lekkerkerker in 1943, toen zij door de Sicherheitsdienst werd gezocht vanwege ‘jodenhulp’, korte tijd ondergedoken was bij De Leeuw-Aalbers (De Goei, 1990).
 
8
In een bespreking van teruggetrokken gedrag als gevolg van scheidingservaringen voert Bowlby (1952, p. 57) een kind op dat in een sessie tegen Tibout heeft gezegd: “We kunnen elkaar maar beter niet te goed leren kennen, want ik ben bang dat ik dan vijandig tegen je ga doen.”
 
9
W.L. Neustatter (1904–1979) was destijds als consulterend psychiater verbonden aan het Royal Northern Hospital in London. Later zou hij bekendheid krijgen als forensisch psychiater en publiceerde hij onder meer over de relatie tussen psychopathologie en criminaliteit (Editorial, 1979).
 
10
Ook nu nog is het hoofdkantoor van de GGD gevestigd aan het Weesperplein in het gebouw waar van 1937 tot 1943 het Weesperpleinziekenhuis was gevestigd.
 
11
De National Health Service werd in 1948 in het Verenigd Koninkrijk geïntroduceerd. Het is een gezondheidszorgsysteem dat met publiek geld gefinancierd wordt en beschikbaar is voor alle ingezetenen.
 
12
De afkorting gn(s). staat voor guinea(s), een oude valutaeenheid in het Verenigd Koninkrijk, die het equivalent is van 21 shilling of 1,05 pond sterling.
 
13
Querido stond hiermee lijnrecht tegenover de eugenetici in het debat over de vraag of ‘milieu of aanleg’ van invloed was op maatschappelijk functioneren van deze gezinnen; een debat dat vergelijkbaar is met het hedendaagse debat over de invloed van nature en nurture.
 
14
In 1948 was Querido betrokken bij het opstellen van een advies aan de minister van Justitie waarin deze ondertoezichtstelling voor gezinnen werd voorgesteld.
 
Literatuur
Bakker, N. (2006). Child guidance and mental health in the Netherlands. Paedagogica Historica, 42(6), 769–791.CrossRef
Bakker, N., Noordman, J., & Rietveld-van Wingerden, M. (2006). Vijf eeuwen opvoeden in Nederland: idee en praktijk: 1500–2000. Assen: Van Gorcum.
Bolt, T. C., & De Goei, L. M. L. M. (2008). Kinderen van hun tijd. Zestig jaar kinder- en jeugdpsychiatrie in Nederland, 1948–2008. Assen: Van Gorcum.
Bowlby, J. (1944). Forty-four juvenile thieves: Their characters and home-life. The International Journal for Psycho-Analysis, 25, 19–53, 107–128.
Bowlby, J. (1952). Maternal care and mental health. Geneva: World Health Organization.
Bowlby, J., Miller, E., & Winnicott, D. W. (1939). Evacuation of small children. Letter to the editor. British Medical Journal, 16, 1202–1203.CrossRef
De Goei, L. M. L. M. (1990). E. C. Lekkerkerker in de oorlogsjaren. Maandblad Geestelijke Volksgezondheid, 45(4), 384–398.
De Goei, L. M. L. M. (1992). In de kinderschoenen: Ontstaan en ontwikkeling van de universitaire kinderpsychiatrie in Nederland, 1936–1978. Utrecht: Nederlands centrum Geestelijke volksgezondheid.
De Goei, L. M. L.M. (2001). De psychohygiënisten. Psychiatrie, cultuurkritiek en de beweging voor geestelijke volksgezondheid in Nederland, 1924–1970. Nijmegen: Uitgeverij SUN.
Editorial. (1951a). Mental health and the mother. The Lancet, 26, 1165–1166.
Editorial. (1951b). The foundation of mental health. British Medical Journal, 16, 1373–1374.
Editiorial. (1979). Obituary. British Medical Journal, 28, 278.
Heerma van Voss, A. J. (1991). Querido, een levensverhaal. Maandblad Geestelijke Volksgezondheid, 46, 722–811.
Heringa, G. C. (1957). In memoriam mevrouw Dr. A. J. de Leeuw-Aalbers. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 101, 1458.
Holmes, J. (1993). John Bowlby & attachment theory. London: Routledge.
Mulock Houwer, D. Q. R. (1947). Enige aspecten betreffende het probleem der jeugdige politieke delinquenten. Psychiatrisch-Juridisch Gezelschap, 28, 3–19.
Querido, A. (1933). Het Zeeburgerdorp. Een sociaal-psychiatrische studie. Leiden: H.E. Stenfert Kroeseʼs Uitgeversmaatschappij N.V.
Simpelaar, L. (2012). Een kinderpsychiater wars van hokjesdenken: Nel Tibout (1899–1968). Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 51, 557–568.
Van Dantzig-Van Amstel, B. (1969). Nel Tibout 1899–1968. The International Journal of Psycho-Analysis, 50, 132–133.PubMed
Van den Blink-Rolder, J. W. (1968). In memoriam Dr. P. H. C. Tibout. Nederlands Tijdschrijft voor Geneeskunde, 112, 1144–1145.
Van der Horst, F. C. P. (2011). John Bowlby: From psychoanalysis to ethology. Unraveling the roots of attachment theory. Chichester: Wiley-Blackwell.CrossRef
Van der Horst, F. C. P., & Van der Veer, R. (2008). Veranderende opvattingen over de zorg voor kinderen in ziekenhuizen (1940–1970). Een heroverweging van de invloed van Bowlby en Robertson. Pedagogiek. Wetenschappelijk forum voor opvoeding, onderwijs en vorming, 28(3), 190–205.
Van Dijken, S. (1998). John Bowlby: His early life. London: Free Association Books.
Weijers, I. (2003). Mulock Houwerʼs ‘Education for responsibility’: A chapter from the Dutch history of institutional upbringing. In M. Gijswijt-Hofstra & H. Marland (Eds.), Cultures of child health care in Britain and The Netherlands in the twentieth century (pp. 169–188). Amsterdam: Rodopi.
Wooldridge, A. (1994). Measuring the mind: Education and psychology in England c.1860-c.1990. Cambridge: Cambridge University Press.CrossRef
Metagegevens
Titel
John Bowlby’s ontmoeting met de Nederlandse kinder- en jeugdpsychiatrie: verslag van een werkbezoek in 1950
Auteur
Frank C.P. van der Horst
Publicatiedatum
01-12-2014
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Kind en adolescent / Uitgave 4/2014
Print ISSN: 0167-2436
Elektronisch ISSN: 1876-5998
DOI
https://doi.org/10.1007/s12453-014-0062-z

Andere artikelen Uitgave 4/2014

Leerkrachtkindinteractie: het verband met externaliserend en internaliserend gedrag

  • Artikelen

Anthony Bateman & Roy Krawitz (2013), Borderline personality disorder – an evidence-based guide for generalist mental health professionals

  • Boeken

Webb, J. T., Amend, E. R., Gore, J. L., DeVries, A. R. (2013). De begeleiding van hoogbegaafde kinderen

  • Boeken

Specifieke rouwzorg een aandachtspunt voor gedragswetenschappers of niet?

  • Opmerkelijk

Seksueel getint gedrag van twee- tot twaalfjarigen

  • Artikelen