Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften Toetsvragen Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
Inloggen

Welkom bij Scalda & Bohn Stafleu van Loghum

Scalda heeft ervoor gezorgd dat je Mijn BSL eenvoudig en snel kunt raadplegen.Je kunt de producten hieronder links aanschaffen en rechts inloggen.

» Andere revante producten voor Scalda studenten en medewerkers.

Registreer

Schaf de BSL Academy aan: 

BSL Academy mbo AG

Eenmaal aangeschaft kun je thuis, of waar ook ter wereld toegang krijgen tot Mijn BSL.

Heb je een vraag, neem dan contact op met Jan van der Velden.

Login

Als u al geregistreerd bent, hoeft u alleen maar in te loggen om onbeperkt toegang te krijgen tot Mijn BSL.

Inloggen
Top
Tijdschrift voor Psychotherapie
Gepubliceerd in:

15-04-2016 | Artikel

Mentaliseren, pseudomentaliseren en dismentaliseren

Het belang van een uitgebreide op maat gesneden beginfase voor het aangaan van een therapeutische relatie met forensisch-psychiatrische patiënten

Auteur: Anne van den Berg

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Psychotherapie | Uitgave 2/2016

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

‘Mentalization-Based Treatment’ ofwel mentaliserenbevorderende therapie wordt binnen de forensische psychiatrie in Nederland en daarbuiten steeds meer toegepast. Dit heeft alles te maken met de grote aandacht voor de interactie tussen behandelaar en patiënt en de therapeutische relatie, rekening houdend met vroege ontwikkelingsstoornissen. Deze zijn ontstaan door problemen met zich veilig hechten, onder andere door vroeg opgelopen psychotrauma’s. Dit vraagt aan het begin van de behandeling nadrukkelijk om een voorzichtige en rustige contactname met deze patiënten, terwijl zij juist met hun gedrag uitnodigen tot confrontatie en correctie. In dit artikel wordt ervoor gepleit om bij aanvang van de behandeling meer impliciet en indirect een op de primaire relatie gericht contact aan te gaan, waarbij vaktherapieën een belangrijke rol spelen. Zo kan langzamerhand een vertrouwensband ontstaan, waarop de methodiek van leren mentaliseren kan worden gefundeerd. Als men te vroeg met dergelijke methodische behandelingen begint, kunnen patiënten en therapeuten gaan pseudomentaliseren en dismentaliseren.
vorige artikel Van onbehandelbaar naar behandelbaar?
volgende artikel Stay safe
Literatuur
Aguilar, B., Sroufe, L. A., Egeland, B., & Carlson, E. (2000). Distinguishing the early-onset/persistent and adolescence-onset antisocial behavior types: from birth to 16 years. Development and Psychopathology, 12, 109–132.CrossRefPubMed
Andrews, D. A., & Bonta, J. (2010). The psychology of criminal conduct (5th. ed.). Newark: LexisNexis/Anderson.
Bateman, A. W., & Fonagy, P. (2008). Comorbid antisocial and borderline personality disorders: mentalization-based treatment. Journal of Clinical Psychology, 64, 181–194.CrossRefPubMed
Bateman, A. W., & Fonagy, P. (2009). Randomized controlled trial of outpatient mentalization-based treatment versus structured clinical management for borderline personality disorder. American Journal of Psychiatry, 166, 1355–1364.CrossRefPubMed
Bateman, A. W., Bolton, R., & Fonagy, P. (2013). Antisocial Personality Disorder: A mentalizing framework. Focus, 11, 178–186.CrossRef
Beek, D. J. van, & Mulder, J. R. (2009). Het zelfregulatiemodel in delictroutes. Deel II: Behandeling. Utrecht: Forum Educatief.
Berg, A. van den (2011). Gehechtheid en antisociale relatievorming. De bijdrage van de gehechtheidstheorie aan de behandeling van de antisociale persoonlijkheidsstoornis en psychopathie. Zwaag: Pumbo.nl.
Berg, A. van den, Cima, M., Klein Haneveld, E. L. M., & Putte, D. van de (2015). Opvoedingsfactoren in de ontwikkeling van psychopathie en de antisociale persoonlijkheidsstoornis. In W. J. Canton, J. van Beek, L. Claes, L. Gijs, I. Jeandarme, & E. L. M. Klein Haneveld (Eds.), Handboek psychopathie en de antisociale persoonlijkheidsstoornis. Utrecht: de Tijdstroom.
Berg, A. van den (2015). Eerst connectie dan correctie. In F. Koenraadt, K.’t Lam, L. Eurelings-Bontekoe, & M. Lancel (Eds.), Hechting of hechtenis? Problematische hechting en het verband met delinquent gedrag. Oisterwijk: Wolf Legal Publishers.
Berkouwer, A. Y. (2004). Handboek de psychoanalytische setting. Anatomie van een plek. Amsterdam: Boom.
Bouchard, M. A., Lecours, S., Tremblay, L. M., Target, M., Fonagy, P., Schachter, A., & Stein, H. (2008). Mentalization in adult attachment narratives: reflective functioning, mental states, and affect elaboration compared. Psychoanalytic Psychology, 25, 47–66.CrossRef
Cima, M., Merckelbach, H., Klein, B., Shellbach-Matties, R., & Kremer, K. (2001). Frontal lobe dysfunction, dissociation, and trauma self-reports in forensic psychiatric patients. Journal of Nervous and Mental Disease, 189, 188–190.CrossRefPubMed
Daversa, M. T. (2010). Early environmental predictors of the affective and interpersonal construct of psychopathy. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 54, 6–21.CrossRefPubMed
DeKlyen, M., & Greenberg, M. T. (2008). Attachment and psychopathology in childhood. In J. Cassidy, & P. R. Shaver (Eds.), Handbook of attachment: theory, research and clinical applications (pp. 637–665). New York: The Guilford Press.
Dozier, M., Stovall-McClough, C., & Albus, K. E. (2008). Attachment and psychopathology in adulthood. In J. Cassidy, & P. R. Shaver (Eds.), Handbook of attachment: theory, research, and clinical applications (2nd. ed.) (pp. 718-744). New York: The Guilford Press.
Emmelkamp, P. M. G., Emmelkamp, J., Ruiter, C. M. de, & Vogel, V. de (2002). Effectiviteit van psychotherapeutische behandeling bij plegers van seksueel geweld. Tijdschrift voor Seksuologie, 26, 97–104.
Fearon, R. P., Bakermans-Kranenburg, M. J., IJzendoorn, M. H. van, Lapsley, A., & Roisman, G. I. (2010). The significance of insecure attachment and disorganization in the development of children’s externalizing behavior: a meta-analytic study. Child Development, 81, 435–456.CrossRefPubMed
Feilhauer, J. C. (2013). Same but different: functional correlates of different psychopathy dimensions in (antisocial) youth. Dissertatie, Maastricht University.
Fonagy, P., & Bateman, A. W. (2006). Mechanisms of change in mentalization-based treatment of BPD. Journal of Clinical Psychology, 62(4), 411–430.CrossRefPubMed
Fonagy, P., & Allison, E. (2014). The role of mentalizing and epistemic trust in the therapeutic relationship. Psychotherapy, 51, 372–380. doi:10.1037/a0036505.CrossRefPubMed
Gergely, G., & Watson, J. S. (1996). The social biofeedback theory of parental mirroring: the development of emotional-awareness and self-control in infancy. International Journal of Psychoanalysis, 77, 1181–1212.PubMed
Gergely, G., Csibra, G., Biro, S., & Koós, O. (1997). Understanding rational action in infancy. Psychology of Language and Communication, 1, 29–37.
Hare, R. D. (2003). Hare Psychopathy Checklist-Revised (2nd. ed.). Toronto: Multi Health Systems Inc.
Helm, G. H. P. van der, Tol, N. van, & Stams, G. J. J. M. (2013). De invloed van het orthopedagogisch klimaat in de residentiële justitiële jeugdzorg: recidivevermindering door opvoeding, behandeling en scholing. Een bijdrage aan de visie van Justitiële Jeugdinrichtingen in Nederland. Den Haag: DJI/Ministerie van Veiligheid en Justitie.
Hoeve, M., Stams, G. J. J. M., Put, C. E. van der, Dubas, J. S., Laan, P. H. van der, & Gerris, J. R. (2012). A meta-analysis of attachment to parents and delinquency. Journal of Abnormal Child Psychology, 40, 771–785.CrossRefPubMedPubMedCentral
IJzendoorn, M. H. van, Feldbrugge, J. T. T. M., Derks, F. C. H., Ruiter, C. de, Philipse, M. W. G., Staak, C. P. F. van der, & Riksen-Walraven, J. M. A. (1997). Attachment representations of personality-disordered criminal offenders. American Journal of Orthopsychiatry, 67, 449–459.
IJzendoorn, M. H. van, Bakermans-Kranenburg, M. J., Buschbach, A. van, Lambermon, M. W. E., Rijsoort, S. N. van, Ruiter, C. de, Wolff, M. S. de, Zwart-Woudstra, H. A. & Swinkels, M. T. (1991). Het Gehechtheidsbiografisch Interview: Nederlandse vertaling en bewerking van het Adult Attachment Interview. Leiden: Rijksuniversiteit Leiden.
Jørgensen, C. R., Freund, C., Boye, R., Jordet, H., Andersen, D., & Kjolbye, M. (2013). Outcome of mentalization-based and supportive psychotherapy in patients with borderline personality disorder: a randomized trial. Acta Psychiatrica Scandinavica, 127, 305–331.CrossRefPubMed
Katznelson, H. (2013). Reflective functioning: a review. Clinical Psychology Review, 12, 107–117.
Koenraadt, F., Lam, K.’t, Lancel, M., & Eurelings-Bontekoe, L. (2015). Hechting of hechtenis? Problematische hechting en het verband met delinquent gedrag. Oisterwijk: Wolf Legal Publishers.
Kooiman, C. G., Kuipers, G. H., & Huffstadt, C. H. (2013). Transference-focused psychotherapie in mentaliseren in de klinische psychotherapie; een kwestie van vorm én vent. Tijdschrift voor Psychiatrie, 55, 939–948.PubMed
Levinson, A., & Fonagy, P. (2004). Offending and Attachment: the relationship between interpersonal awareness and offending in a prison population with psychiatric disorder. Canadian Journal of Psychoanalysis, 12, 225–221.
Littell, J. H., & Girvin, H. (2002). Stages of change. A critique. Behavior Modification, 5, 223–273.CrossRef
Lyons-Ruth, K., & Jacobvitz, D. (2008). Attachment disorganization: genetic factors, parenting contexts, and developmental transformation from infancy to adulthood. In J. Cassidy, & P. R. Shaver (Eds.), Handbook of attachment: theory, research, and clinical applications (2nd ed.) (pp. 637–665). New York: The Guilford Press.
Main, M., Hesse, E., & Kaplan, N. (2005). Predictability of attachment behavior and representational processes at 1, 6, and 19 years of age: The Berkeley longitudinal study. In K. E. Grossmann, K. Grossmann, & E. Waters (Eds.), Attachment from infancy to adulthood: the major longitudinal studies (pp. 245–304). New York: The Guilford Press.
McGauley, G., Williams, A., Bateman, A., & Yakeley, J. (2011). Attachment, mentalization and antisocial personality disorder: the possible contribution of mentalization-based treatment. European Journal of Psychotherapy & Counselling, 13, 371–393.CrossRef
Meloy, J. R., & Shiva, A. (2007). A psychoanalytic view of the psychopath. In A. Felthous, & H. Sasz (Eds.), The international handbook of psychopathic disorders and the law (pp. 335–346). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
Pasalich, D. S., Dadds, M. R., Hawes, D. J., & Brennan, J. (2012). Attachment and callous-unemotional traits in children with early-onset conduct problems. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 53, 838–845.CrossRefPubMed
Prochaska, J. O., DiClemente, C. C., & Norcross, J. C. (1992). In search of how people change: applications to addictive behaviors. American Psychologist, 47, 1102–1114.CrossRefPubMed
Schuengel, C., Venmans, J. A. M. A., IJzendoorn, M. H. van, & Zegers, M. A. M. (2006). Gehechtheidstrategieën van zeer problematische jongeren. Onderzoek, diagnostiek en methodiek. Amsterdam: SWP.
Smits, M., Luyten, P., & Bales, D. (2015). Ontdekken ‘how the mind works’. De reis van een patiënt binnen Mentalization-Based Treatment. Tijdschrift voor Psychotherapie, 41, 253–270.CrossRef
Thornton, D., & Blud, L. (2007). The influence of psychopathic traits on response to treatment. In H. Hervé, & J. C. Yuille (Eds.), The psychopath: Theory, Research and Practice (pp. 505–539). Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
Trijsburg, R. W., Knaeveldsrud, C., & Vervaecke, G. A. C. (2002). De therapeutische relatie en de werkalliantie. In R. W. Trijsburg, S. Colijn, E. C. A. Collumbien, & G. Lietaer (Eds.), Handboek integratieve psychotherapie. Utrecht: de Tijdstroom.
Vrticka, P., & Vuilleumier, P. (2012). Neuroscience of human social interactions and adult attachment style. Frontiers in Human Neuroscience, 6, 1–17.CrossRef
Willemsen, J., De Ganck, J., & Verhaeghe, P. (2012). Psychopathy, traumatic exposure, and lifetime posttraumatic stress. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 56, 505–524.CrossRefPubMed
Wong, S. C. P., & Hare, R. D. (2005). Guidelines for a psychopathy treatment program. Toronto: Multi-Health Systems.
Yakeley, J., & Adshead, G. (2013). Locks, keys, and security of mind: psychodynamic approaches to forensic psychiatry. Journal of the American Academy of Psychiatry and the Law, 41, 38–45.PubMed
Metagegevens
Titel
Mentaliseren, pseudomentaliseren en dismentaliseren
Het belang van een uitgebreide op maat gesneden beginfase voor het aangaan van een therapeutische relatie met forensisch-psychiatrische patiënten
Auteur
Anne van den Berg
Publicatiedatum
15-04-2016
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Tijdschrift voor Psychotherapie / Uitgave 2/2016
Print ISSN: 0165-1188
Elektronisch ISSN: 1876-5637
DOI
https://doi.org/10.1007/s12485-016-0123-2

Andere artikelen Uitgave 2/2016

Inleiding

Klinische en economische evaluatie van schematherapie bij persoonlijkheidsstoornissen

  • Artikel

Stay safe

  • Forum

Het gedachtegoed van W.R. Bion

  • Gelezen

Van onbehandelbaar naar behandelbaar?

  • Artikel

Mindfulness in de klinische praktijk

  • Gelezen