Als iemand voortdurend de behoefte heeft iets in te nemen of te gebruiken, wordt gesproken over verslaving. Een verslaving is een ernstige aandoening. Het begint meestal met gewoontevorming. Bij een verslaving is er een emotionele afhankelijkheid van de gewoonte. Als naast deze emotionele afhankelijkheid ook een lichamelijke afhankelijkheid optreedt, reageert het lichaam met onaangename verschijnselen wanneer het middel niet gebruikt wordt. Deze verschijnselen heten onthoudings- of abstinentieverschijnselen. Om misbruik van verslavende middelen te voorkomen, heeft de overheid maatregelen genomen. Verslavende middelen vallen onder de Opiumwet en het recept, de controle en de opslag moeten aan strenge eisen voldoen. Methadon wordt vooral gebruikt om de onthoudingsverschijnselen van een heroïneverslaving te bestrijden. De medicamenteuze ondersteuning van een alcoholverslaafde gebeurt met disulfiram en acamprosaat. Bij roken zijn er naast nicotinebevattende middelen speciaal voor de nicotineverslaving geneesmiddelen geregistreerd.
