Mantelzorg: veel sociaal werkers krijgen beroepshalve met het onderwerp te maken. Zo ook sociaal werker Ria Mol uit de documentaire Kanaal Sociaal,onlangs uitgezonden op NPO 2. De makers ervan volgen in Deventer zes levens waarin de mantelzorger onmisbaar is. Als lid van het Sociale Team kent Ria de dagelijkse werkelijkheid van mantelzorg van dichtbij. Om de burgers van Deventer wegwijs te maken, presenteert zij vrijwillig het lokale radioprogramma Kanaal Sociaal, waaraan de serie haar naam ontleent. Als dit themanummer een must read is voor professionals die zich in dit onderwerp willen verdiepen, dan is deze documentaire een must see. Kanaal Sociaal brengt het thema op een aangrijpende, ontroerende, bijna tastbare wijze in beeld. Het trof mij opnieuw hoe zwaar mantelzorg voor mensen kan zijn. Al eerder heb ik er, samen met Evelien Tonkens en Jennifer van den Broeke, onderzoek naar gedaan. Ook toen werd ik getroffen door de grote druk die op mantelzorgers kan liggen - maar ook door de liefde en onvoorwaardelijkheid waarmee ze voor hun naasten zorgen. We ontwikkelden een nieuw begrip om te kunnen beschrijven wat we aantroffen: 'spilzorgers'. Spilzorgers zijn de spil in het leven van de persoon voor wie zij zorgen of die zij ondersteunen. Het woord 'mantelzorg' is, gezien hun dagelijkse rol, veel te licht. Een mantel kun je aan en uitdoen. Spilzorgers hebben een veel intensievere opgave dan iemand 'een mantel' te bieden: ze zijn de spil zonder wie het bestaan van de ander zou instorten. Natuurlijk is niet elke mantelzorger een spilzorger. Mantelzorg blijkt bovendien een bron van verbinding en zingeving, ook bij spilzorgers. Maar laten we er vooral niet te romantisch over doen. Gastredacteur Rick Kwekkeboom stelt in haar bijdrage dat mantelzorg vaak samengaat met rouw. Bijvoorbeeld om het lijden van iemand die je lief is en/of die je gaat ontvallen. Deze rouw maakt het zwaar én is voor mensen tegelijkertijd reden om de zorg te willen blijven voortzetten. De zorg 'uit handen geven' maakt het verdriet er niet minder om. Dat wordt ook duidelijk uit de drie portretten van mantelzorgers in dit nummer. Mark Wijnen, bijvoorbeeld, vertelt over de zorg voor zijn meervoudig gehandicapte zoon. In Nederland zijn er inmiddels meer dan 5 miljoen mantelzorgers en dat worden er alleen maar meer. Bijna iedereen krijgt er vroeg of laat mee te maken. Zonder zorg worden er geen kinderen grootgebracht, worden zieken niet goed verzorgd en ouderen aan hun lot overgelaten. Zonder mantelzorgers draait Nederland in de soep. Mantelzorg is een van de grootste maatschappelijke vraagstukken van deze tijd. Hoog tijd dus om het onderwerp eens flink door te lichten in het vakblad.
