Welkom bij Scalda & Bohn Stafleu van Loghum
Scalda heeft ervoor gezorgd dat je Mijn BSL eenvoudig en snel kunt raadplegen.Je kunt de producten hieronder links aanschaffen en rechts inloggen.
Gepubliceerd in:
2011 | OriginalPaper | Hoofdstuk
42 Vaginaal bloedverlies, abnormaal
Auteurs : H. de Vries, P.J.E. Bindels, A.H. Blankenstein
Gepubliceerd in: Diagnostiek van alledaagse klachten
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
share
DELEN
Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)
-
Optie A:
-
Optie B:Deel de link per e-mail
Samenvatting
De betekenis van abnormaal vaginaal bloedverlies is sterk afhankelijk van de levensfase van de vrouw. De eerste vijf jaar na de menarche is onregelmatig en overvloedig menstrueren meestal fysiologisch. Daarom is bij deze groep na een grondige anamnese nadere diagnostiek meestal niet noodzakelijk, tenzij zwangerschap of een SOA anamnestisch niet uit te sluiten zijn. Recent ingestelde of gewijzigde anticonceptiemethoden leiden zo dikwijls tot tijdelijk abnormaal vloeien, dat ook hierbij lichamelijk en aanvullend onderzoek in eerste instantie achterwege kan blijven. In alle andere gevallen is lichamelijk onderzoek wel geïndiceerd.
Bij de anamnese zijn in de eerste plaats van belang:
-
patroon en eventueel tijdstip van de menopauze;
-
hoeveelheid en beloop van het bloedverlies;
-
kans op zwangerschap;
-
risico van een SOA.
Daarnaast zijn ook van belang:
-
contactbloedingen;
-
pijn in de onderbuik;
-
toegenomen menstruatiepijn;
-
geneesmiddelengebruik (antistolling, geslachtshormonen, corticosteroïden of acetylsalicylzuur);
-
aanwijzingen voor een (mogelijk congenitale) stollingsstoornis.
Het lichamelijk onderzoek behelst in elk geval inspectie van de vulva, speculumonderzoek en vaginaal toucher. De arts probeert hiermee organische afwijkingen zoals vaginitis, cervicitis, poliepen en myomen op te sporen. Indien men geen aanwijzingen vindt voor organische oorzaken, wordt abnormaal vaginaal bloedverlies in de fertiele levensfase meestal toegeschreven aan hormonale disfunctie, waaronder de normale overgang. In de huisartspraktijk is dit bij twee derde van de patiënten het geval, in de gynaecologische praktijk bij de helft.
Het aanvullend onderzoek behelst bij een menorragie de bepaling van het Hb en, zo nodig, MCV en ferritine om een eventuele ferriprieve anemie als gevolg van het bloedverlies op te sporen. Een zwangerschapstest is vaak noodzakelijk om eventuele complicaties van een tot dan toe niet-bekende zwangerschap met zekerheid uit te sluiten. Het motief voor het cervixuitstrijkje is het tijdig opsporen van een cervixcarcinoom, ook al is dit betrekkelijk zeldzaam. Het is geïndiceerd bij contactbloedingen, tussentijds of onregelmatig bloedverlies en bij alle vrouwen met postmenopauzaal bloedverlies. TSH wordt alleen bepaald indien er klachten zijn wijzend op een hypothyreoïdie. Stollingsscreening wordt aanbevolen wanneer de anamnese op een familiaire stollingsstoornis of bloedingsneiging wijst en bij menorragie sinds de menarche. Een vaginale echoscopie wordt verricht bij alle vrouwen met postmenopauzaal bloedverlies en bij vrouwen in de fertiele fase bij twijfel over de diagnose op grond van anamnese en lichamelijk onderzoek en indien ondanks adequate therapie het abnormale vaginaal bloedverlies niet overgaat, om afwijkingen in de uteruswand, intracavitaire afwijkingen en aandoeningen van de adnexen op te sporen. Intracavitaire afwijkingen kunnen met aspiratiebiopsie of hysteroscopie, gevolgd door histologisch onderzoek, nader worden onderzocht. Diagnostische curettage is hierdoor overbodig geworden.
Log in om toegang te krijgen
Literatuur
1.
go back to reference Heineman MJ, Evers JLH, Massuger LFAG, Steegers EAP (eds). Obstetrie en gynaecologie: De voortplanting van de mens. 6e druk. Maarssen: Elsevier Gezondheidszorg, 2006.
Heineman MJ, Evers JLH, Massuger LFAG, Steegers EAP (eds). Obstetrie en gynaecologie: De voortplanting van de mens. 6e druk. Maarssen: Elsevier Gezondheidszorg, 2006.
2.
go back to reference Polderman JA, Wee PM ter, Goor H van, et al. Postmenopauzale bloedingen: epidemiologische aspecten en histologische diagnosen. Ned Tijdschr Geneeskd 1985;129:500-4.
Polderman JA, Wee PM ter, Goor H van, et al. Postmenopauzale bloedingen: epidemiologische aspecten en histologische diagnosen. Ned Tijdschr Geneeskd 1985;129:500-4.
3.
go back to reference Nagele F, O’Connor H, Davies A, et al. 2500 Outpatient diagnostic hysteroscopies. Obstet Gynecol 1996;88:87-92.
Nagele F, O’Connor H, Davies A, et al. 2500 Outpatient diagnostic hysteroscopies. Obstet Gynecol 1996;88:87-92.
4.
go back to reference NVOG-richtlijn Abnormaal vaginaal bloedverlies in de postmenopauze. Utrecht: Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie, 2003.
NVOG-richtlijn Abnormaal vaginaal bloedverlies in de postmenopauze. Utrecht: Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie, 2003.
5.
go back to reference Okkes IM, Oskam SK, Lamberts H. Van klacht naar diagnose. Episodegegevens uit de huisartspraktijk. Bussum: Coutinho, 1998.
Okkes IM, Oskam SK, Lamberts H. Van klacht naar diagnose. Episodegegevens uit de huisartspraktijk. Bussum: Coutinho, 1998.
6.
go back to reference Eijkeren MA van, Christiaens GCML, Haspels AA, et al. Measured menstrual blood loss in women with a bleeding disorder. Am J Obstet Gynecol 1990;162:1261-3.
Eijkeren MA van, Christiaens GCML, Haspels AA, et al. Measured menstrual blood loss in women with a bleeding disorder. Am J Obstet Gynecol 1990;162:1261-3.
7.
go back to reference Denekens J, Aertsens WA. Abnormaal vaginaal bloedverlies. In: Damme J van, Essed GGM (eds). Gynaecologie. Houten/Diegem: Bohn Stafleu van Loghum, 1999.
Denekens J, Aertsens WA. Abnormaal vaginaal bloedverlies. In: Damme J van, Essed GGM (eds). Gynaecologie. Houten/Diegem: Bohn Stafleu van Loghum, 1999.
8.
go back to reference Gould D. Menorrhagia: care and treatment. Nurs Stand 1995;9:36-9.
Gould D. Menorrhagia: care and treatment. Nurs Stand 1995;9:36-9.
9.
go back to reference Meijer LJ, Bruinsma ACA, Pameijer AS, Drost B, Hohmann FP, Leusink GL, et al. NHG-Standaard vaginaal bloedverlies. Tweede herziening. Huisarts Wet 2008;51(3):128-37.
Meijer LJ, Bruinsma ACA, Pameijer AS, Drost B, Hohmann FP, Leusink GL, et al. NHG-Standaard vaginaal bloedverlies. Tweede herziening. Huisarts Wet 2008;51(3):128-37.
10.
go back to reference Janssen CA, Scholten PC, Heintz AP. A simple visual assessment technique to distinguish between menorrhagia and normal menstrual blood loss. Obstet Gynecol 1995;85:977-82.
Janssen CA, Scholten PC, Heintz AP. A simple visual assessment technique to distinguish between menorrhagia and normal menstrual blood loss. Obstet Gynecol 1995;85:977-82.
11.
go back to reference Hallberg L, Högdall A, Nisson L, et al. Menstrual blood loss – a population study. Variation at different ages and attempts to define normality. Acta Obstet Gynec Scand 1966;45:320-51.
Hallberg L, Högdall A, Nisson L, et al. Menstrual blood loss – a population study. Variation at different ages and attempts to define normality. Acta Obstet Gynec Scand 1966;45:320-51.
12.
go back to reference Wilansky DL, Greisman B. Early hypothyroidism in patients with menorrhagia. Am J Obstet Gynecol 1989;160:673-7.
Wilansky DL, Greisman B. Early hypothyroidism in patients with menorrhagia. Am J Obstet Gynecol 1989;160:673-7.
13.
go back to reference Krassas GE, Pontikides N, Kaltas T, et al. Disturbances of menstruation in hypothyroidism. Clin Endocrinol 1999;50:655-9.
Krassas GE, Pontikides N, Kaltas T, et al. Disturbances of menstruation in hypothyroidism. Clin Endocrinol 1999;50:655-9.
14.
go back to reference Dekker JH, Veehof LJG, Hinloopen RJ, Kessel T van, Boukes FS. NHG-Standaard Pelvic inflammatory disease. Eerste herziening. Huisarts Wet 2005;48(10):509-13.
Dekker JH, Veehof LJG, Hinloopen RJ, Kessel T van, Boukes FS. NHG-Standaard Pelvic inflammatory disease. Eerste herziening. Huisarts Wet 2005;48(10):509-13.
15.
go back to reference Vries CJ de, Wieringa-de Waard M, Vervoort CL, Ankum WM, Bindels PJ. Abnormal vaginal bleeding in women of reproductive age: a descriptive study of initial management in general practice. BMC Womens Health 2008;8:7.
Vries CJ de, Wieringa-de Waard M, Vervoort CL, Ankum WM, Bindels PJ. Abnormal vaginal bleeding in women of reproductive age: a descriptive study of initial management in general practice. BMC Womens Health 2008;8:7.
16.
go back to reference Warner P, Critchley HOD, Lumsden MA, et al. Referral for menstrual problems: cross sectional survey of symptoms, reasons for referral, and management. BMJ 2001;323:24-8.
Warner P, Critchley HOD, Lumsden MA, et al. Referral for menstrual problems: cross sectional survey of symptoms, reasons for referral, and management. BMJ 2001;323:24-8.
17.
go back to reference Gredmark T, Kvint S, Havel G, et al. Histopathological findings in women with postmenopausal bleeding. Brit J Obstet Gynaecol 1995;102:133-6.
Gredmark T, Kvint S, Havel G, et al. Histopathological findings in women with postmenopausal bleeding. Brit J Obstet Gynaecol 1995;102:133-6.
18.
go back to reference Emanuel MH, Verdel MJ, Wamsteker K, et al. An audit of true prevalence of intrauterine pathology: The hysteroscopic findings, controlled for patient selection in 1202 patients with abnormal uterine bleeding. Gynaecol Endosc 1995;4:237-41.
Emanuel MH, Verdel MJ, Wamsteker K, et al. An audit of true prevalence of intrauterine pathology: The hysteroscopic findings, controlled for patient selection in 1202 patients with abnormal uterine bleeding. Gynaecol Endosc 1995;4:237-41.
19.
go back to reference Tur-Kaspa I, Gal M, Hartman M, Hartman J, Hartman A. A prospective evaluation of uterine abnormalities by saline infusion sonohysterography in 1,900 women with infertility or abnormal uterine bleeding. Fertil Steril 2006;86:1731-5.
Tur-Kaspa I, Gal M, Hartman M, Hartman J, Hartman A. A prospective evaluation of uterine abnormalities by saline infusion sonohysterography in 1,900 women with infertility or abnormal uterine bleeding. Fertil Steril 2006;86:1731-5.
20.
go back to reference Clevenger-Hoeft M, Syrop CH, Stovall DW, et al. Sonohysterography in premenopausal women with and without abnormal bleeding. Obstet Gynecol 1999;94:516-20.
Clevenger-Hoeft M, Syrop CH, Stovall DW, et al. Sonohysterography in premenopausal women with and without abnormal bleeding. Obstet Gynecol 1999;94:516-20.
21.
go back to reference Edlund M, Blomback M, Schoultz B von, et al. On the value of menorrhagia as a predictor for coagulation disorders. Am J Hematol 1996;53:234-8.
Edlund M, Blomback M, Schoultz B von, et al. On the value of menorrhagia as a predictor for coagulation disorders. Am J Hematol 1996;53:234-8.
22.
go back to reference Kadir RA, Economides DL, Sabin CA, et al. Frequency of inherited bleeding disorders in women with menorrhagia. Lancet 1998;351:485-9.
Kadir RA, Economides DL, Sabin CA, et al. Frequency of inherited bleeding disorders in women with menorrhagia. Lancet 1998;351:485-9.
23.
go back to reference Dilley A, Drews C, Miller C, et al. Von Willebrand disease and other inherited bleeding disorders in women with diagnosed menorrhagia. Obstet Gynecol 2001;97:630-6.
Dilley A, Drews C, Miller C, et al. Von Willebrand disease and other inherited bleeding disorders in women with diagnosed menorrhagia. Obstet Gynecol 2001;97:630-6.
24.
go back to reference Brenner PF. Differential diagnosis of abnormal uterine bleeding. Am J Obstet Gynecol 1996;175:766-9.
Brenner PF. Differential diagnosis of abnormal uterine bleeding. Am J Obstet Gynecol 1996;175:766-9.
25.
go back to reference Chimbira TH, Anderson ABM, Turnbull AC. Relation between measured menstrual blood loss and patient’s subjective assessment of loss, duration of bleeding, number of sanitary towels used, uterine weight and endometrial surface area. Br J Obstet Gynecol 1980;87:603-9.
Chimbira TH, Anderson ABM, Turnbull AC. Relation between measured menstrual blood loss and patient’s subjective assessment of loss, duration of bleeding, number of sanitary towels used, uterine weight and endometrial surface area. Br J Obstet Gynecol 1980;87:603-9.
26.
go back to reference Chapple A, May C, Ling M. Is objective testing for menorrhagia in general practice practical? Results from a qualitative study. Eur J Gen Pract 2001;7:13-7.
Chapple A, May C, Ling M. Is objective testing for menorrhagia in general practice practical? Results from a qualitative study. Eur J Gen Pract 2001;7:13-7.
27.
go back to reference Peterson HB, Xia Z, Wilcox LS, et al. Pregnancy after tubal sterilisation with bipolar elektrocoagulation. U.S. Collaborative Review of Sterilization Working Group. Obst Gynecol 1999;94:163-7.
Peterson HB, Xia Z, Wilcox LS, et al. Pregnancy after tubal sterilisation with bipolar elektrocoagulation. U.S. Collaborative Review of Sterilization Working Group. Obst Gynecol 1999;94:163-7.
28.
go back to reference Ramoska EA, Sachetti AD, Nepp M. Reliability of patient history in determining the possibility of pregnancy. Ann Emerg Med 1998;18:48-50.
Ramoska EA, Sachetti AD, Nepp M. Reliability of patient history in determining the possibility of pregnancy. Ann Emerg Med 1998;18:48-50.
29.
go back to reference Shaw RW, Allen I, Harper MA, et al. RCOG Evidence-based clinical guidelines. The initial management of menorrhagia. Royal College of Obstetricians and Gynaecologists, 1998.
Shaw RW, Allen I, Harper MA, et al. RCOG Evidence-based clinical guidelines. The initial management of menorrhagia. Royal College of Obstetricians and Gynaecologists, 1998.
30.
go back to reference Prentice A. Fortnightly review, Medical management of menorrhagia. BMJ 1999;319:1343-5.
Prentice A. Fortnightly review, Medical management of menorrhagia. BMJ 1999;319:1343-5.
31.
go back to reference Long CA. Evaluation of patients with abnormal uterine bleeding. Am J Obstet Gynecol 1996;175:784-6.
Long CA. Evaluation of patients with abnormal uterine bleeding. Am J Obstet Gynecol 1996;175:784-6.
32.
go back to reference Sramek A, Eikenboom JCJ, Briet E, et al. Usefulness of patient interview in bleeding disorders. Arch Intern Med 1995;155:1409-15.
Sramek A, Eikenboom JCJ, Briet E, et al. Usefulness of patient interview in bleeding disorders. Arch Intern Med 1995;155:1409-15.
33.
go back to reference Essed GGM, Phaff Ch, Spronken-Verschuren ThMThE, et al. Het gynaecologisch onderzoek. 2e ed. Utrecht: Bunge, 1996.
Essed GGM, Phaff Ch, Spronken-Verschuren ThMThE, et al. Het gynaecologisch onderzoek. 2e ed. Utrecht: Bunge, 1996.
34.
go back to reference Essed GGM, Nieuwenhuizen Kruseman-Smit NJM. Fysische diagnostiek – het vaginaal toucher. Ned Tijdschr Geneeskd 2001;145:2115-20.
Essed GGM, Nieuwenhuizen Kruseman-Smit NJM. Fysische diagnostiek – het vaginaal toucher. Ned Tijdschr Geneeskd 2001;145:2115-20.
35.
go back to reference Oriel KA, Schrager S. Abnormal uterine bleeding. Am Fam Physician 1999;60:1371-82.
Oriel KA, Schrager S. Abnormal uterine bleeding. Am Fam Physician 1999;60:1371-82.
36.
go back to reference Reuss ML, Kolton S, Tharakan T. Transvaginal ultrasonography in gynecologic office practice: assessment in 633 premenopausal women. Am J Obstet Gynecol 1996;175:1189-94.
Reuss ML, Kolton S, Tharakan T. Transvaginal ultrasonography in gynecologic office practice: assessment in 633 premenopausal women. Am J Obstet Gynecol 1996;175:1189-94.
37.
go back to reference Leusden H van. Diagnostisch Kompas 2003. Amstelveen: CVZ, 2003.
Leusden H van. Diagnostisch Kompas 2003. Amstelveen: CVZ, 2003.
38.
go back to reference Mitchell H, Medley G, Giles G. Cervical cancers diagnosed after negative results on cervical cytology: Perspective in the 1980s. BMJ 1990;300:1622-6.
Mitchell H, Medley G, Giles G. Cervical cancers diagnosed after negative results on cervical cytology: Perspective in the 1980s. BMJ 1990;300:1622-6.
39.
go back to reference Leebeek FWG, Lotgering FK. Een erfelijke hemostaseafwijking als oorzaak van menorragie. Ned Tijdschr Geneeskd 2002;146:545-8.
Leebeek FWG, Lotgering FK. Een erfelijke hemostaseafwijking als oorzaak van menorragie. Ned Tijdschr Geneeskd 2002;146:545-8.
40.
go back to reference Kouides PA, Conard J, Peyrando F, Lukes A, Kadir R. Hemostasis and menstruation: appropriate investigation for underlying disorders of hemostasis in women with excessive menstrual bleeding. Fertil Steril 2005;84:1345-51.
Kouides PA, Conard J, Peyrando F, Lukes A, Kadir R. Hemostasis and menstruation: appropriate investigation for underlying disorders of hemostasis in women with excessive menstrual bleeding. Fertil Steril 2005;84:1345-51.
41.
go back to reference Robinson K, Giangrande P. Menorrhagia. Underlying bleeding disorders need to be ruled out. BMJ 2001;322:732.
Robinson K, Giangrande P. Menorrhagia. Underlying bleeding disorders need to be ruled out. BMJ 2001;322:732.
42.
go back to reference Bronz L, Suter T, Rusca T. The value of transvaginal sonography with and without saline instillation in the diagnosis of uterine pathology in pre- and postmenopausal women with abnormal bleeding or suspect sonographic findings. Ultrasound Obstet Gynecol 1997;9:53-8.
Bronz L, Suter T, Rusca T. The value of transvaginal sonography with and without saline instillation in the diagnosis of uterine pathology in pre- and postmenopausal women with abnormal bleeding or suspect sonographic findings. Ultrasound Obstet Gynecol 1997;9:53-8.
43.
go back to reference NVOG-richtlijn Gynaecologische echoscopie. NVOG-richtlijn nr. 27. Utrecht: Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie, 1999.
NVOG-richtlijn Gynaecologische echoscopie. NVOG-richtlijn nr. 27. Utrecht: Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie, 1999.
44.
go back to reference Flikweert S, Emanuel MH, Boukes FS, et al. Landelijke Transmurale Afspraak Vaginaal bloedverlies in de postmenopauze. Huisarts Wet 2002;45:129-32.
Flikweert S, Emanuel MH, Boukes FS, et al. Landelijke Transmurale Afspraak Vaginaal bloedverlies in de postmenopauze. Huisarts Wet 2002;45:129-32.
45.
go back to reference Dijkhuizen FP, Brolmann HA, Potters AE, et al. The accuracy of transvaginal ultrasonography in the diagnosis of endometrial abnormalities. Obstet Gynecol 1996;87:345-9.
Dijkhuizen FP, Brolmann HA, Potters AE, et al. The accuracy of transvaginal ultrasonography in the diagnosis of endometrial abnormalities. Obstet Gynecol 1996;87:345-9.
46.
go back to reference Vries LD de, Dijkhuizen FP, Mol BW, et al. Comparison of transvaginal sonography, saline infusion sonography, and hysteroscopy in premenopausal women with abnormal uterine bleeding. J Clin Ultrasound 2000;28:217-23.
Vries LD de, Dijkhuizen FP, Mol BW, et al. Comparison of transvaginal sonography, saline infusion sonography, and hysteroscopy in premenopausal women with abnormal uterine bleeding. J Clin Ultrasound 2000;28:217-23.
47.
go back to reference Dijkhuizen FP, Vries LD de, Mol BW, et al. Comparison of transvaginal ultrasonography and saline infusion sonography for the detection of intracavitary abnormalities in premenopausal women. Ultrasound Obstet Gynecol 2000;15:372-6.
Dijkhuizen FP, Vries LD de, Mol BW, et al. Comparison of transvaginal ultrasonography and saline infusion sonography for the detection of intracavitary abnormalities in premenopausal women. Ultrasound Obstet Gynecol 2000;15:372-6.
48.
go back to reference Smith P, Bakos O, Heimer G, et al. Transvaginal ultrasound for identifying endometrial abnormality. Acta Obstet Gynecol Scand 1991;70:591-4.
Smith P, Bakos O, Heimer G, et al. Transvaginal ultrasound for identifying endometrial abnormality. Acta Obstet Gynecol Scand 1991;70:591-4.
49.
go back to reference Karlsson B, Granberg S, Wikland M, et al. Transvaginal ultrasonography of the endometrium in women with postmenopausal bleeding – a Nordic multicentered study. Am J Obstet Gynecol 1995;172;1488-94.
Karlsson B, Granberg S, Wikland M, et al. Transvaginal ultrasonography of the endometrium in women with postmenopausal bleeding – a Nordic multicentered study. Am J Obstet Gynecol 1995;172;1488-94.
50.
go back to reference Gaucherand P, Piacenza B, Salle B, et al. Sonohysterography of the uterine cavity: Preliminary investigations. J Clin Ultrasound 1995;23:339-48.
Gaucherand P, Piacenza B, Salle B, et al. Sonohysterography of the uterine cavity: Preliminary investigations. J Clin Ultrasound 1995;23:339-48.
51.
go back to reference Mortakis A, Mavrelos K. Transvaginal ultrasonography and hysteroscopy in the diagnosis of endometrial abnormalities. J Am Assoc Gynecol Laparosc 1997:449-52.
Mortakis A, Mavrelos K. Transvaginal ultrasonography and hysteroscopy in the diagnosis of endometrial abnormalities. J Am Assoc Gynecol Laparosc 1997:449-52.
52.
go back to reference Emanuel MH, Wamsteker K, Lammes FB. Is dilatation and curettage obsolete for diagnosing intrauterine disorders in premenopausal patients with persistent abnormal uterine bleeding? Acta Obstet Gynecol Scand 1997;76:65-8.
Emanuel MH, Wamsteker K, Lammes FB. Is dilatation and curettage obsolete for diagnosing intrauterine disorders in premenopausal patients with persistent abnormal uterine bleeding? Acta Obstet Gynecol Scand 1997;76:65-8.
53.
go back to reference Pal L, Lapensee L, Toth TL, et al. Comparison of office hysteroscopy, transvaginal ultrasonography and endometrial biopsy in evaluation of abnormal uterine bleeding. JSLS 1997;1:125-30.
Pal L, Lapensee L, Toth TL, et al. Comparison of office hysteroscopy, transvaginal ultrasonography and endometrial biopsy in evaluation of abnormal uterine bleeding. JSLS 1997;1:125-30.
Metagegevens
- Titel
- 42 Vaginaal bloedverlies, abnormaal
- Auteurs
-
H. de Vries
P.J.E. Bindels
A.H. Blankenstein
- Copyright
- 2011
- Uitgeverij
- Bohn Stafleu van Loghum
- Boek
-
Diagnostiek van alledaagse klachten
Print ISBN: 978-90-313-8363-4
Elektronisch ISBN: 978-90-313-8364-1
Copyright: 2011
- DOI
- https://doi.org/10.1007/978-90-313-8364-1_43