Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften Toetsvragen Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
Inloggen

Welkom bij Scalda & Bohn Stafleu van Loghum

Scalda heeft ervoor gezorgd dat je Mijn BSL eenvoudig en snel kunt raadplegen.Je kunt de producten hieronder links aanschaffen en rechts inloggen.

» Andere revante producten voor Scalda studenten en medewerkers.

Registreer

Schaf de BSL Academy aan: 

BSL Academy mbo AG

Eenmaal aangeschaft kun je thuis, of waar ook ter wereld toegang krijgen tot Mijn BSL.

Heb je een vraag, neem dan contact op met Jan van der Velden.

Login

Als u al geregistreerd bent, hoeft u alleen maar in te loggen om onbeperkt toegang te krijgen tot Mijn BSL.

Inloggen
Top
Bijblijven
Gepubliceerd in:

01-05-2015

Bijnierschorsinsufficiëntie

Auteur: Dr. Pierre M.J. Zelissen

Gepubliceerd in: Bijblijven | Uitgave 4/2015

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

Bijnierschorsinsufficiëntie is een zeldzaam ziektebeeld, veroorzaakt door een ziekte van de bijnierschors (primaire bijnierschorsinsufficiëntie, ziekte van Addison) of door onvoldoende stimulatie door ACTH als gevolg van een hypofyseziekte (secundaire bijnierschorsinsufficiëntie) of door suppressie van de hypothalamus-hypofyse-bijnieras door exogene steroïden (tertiaire bijnierschorsinsufficiëntie). Bij alle vormen van bijnierschorsinsufficiëntie is er onvoldoende productie van cortisol en bijnierandrogenen en bij de primaire vorm is er tevens aldosterondeficiëntie. De symptomen van bijnierschorsinsufficiëntie zijn vaak aspecifiek. Bij de ziekte van Addison zijn er wel twee specifieke symptomen: hyperpigmentatie en zouthonger. De belangrijkste voorwaarde om de diagnose te stellen is aan het bestaan van deze aandoening te denken. De diagnose kan bevestigd worden door het meten van cortisol en (indien afwijkend) van ACTH in het plasma. De behandeling bestaat uit substitueren met hydrocortison als cortisolvervanging en (uitsluitend bij primaire bijnierschorsinsufficiëntie) met fludrocortison als aldosteronvervanging. Essentieel is het verhogen van de hydrocortisonsuppletie tijdens episodes van fysieke of ernstige mentale stress ter voorkoming van een addisoncrisis.
vorige artikel Ziekte van Cushing
volgende artikel Het feochromocytoom
Literatuur
1.
Smans LCCJ, Zelissen PMJ. Does recovery of adrenal function occur in patients with autoimmune Addison’s disease? Clin Endocrinol. 2011;74:434–7.CrossRef
2.
Zelissen PMJ, Bast EJEG, Croughs RJM. Associated autoimmunity in Addison’s disease. J Autoimmun. 1995;8:121–30.PubMedCrossRef
3.
Hermus ARMM, Zelissen PMJ. Diagnostiek en therapie bij patiënten met bijnierschorsinsufficiëntie. Ned Tijdschr Geneeskd. 1998;142:944–9.PubMed
4.
Smans LCCJ, Zelissen PMJ. Is diagnosis and subclassification of adrenal insufficiency as easy as it looks? Front Horm Res. 2015; in druk.
5.
Quinkler M, Hahner S. What is the best long-term management strategy for patients with primary adrenal insufficiency? Clin Endocrinol. 2012;76:21–5.CrossRef
6.
Grossman A, Johannsson G, Quinkler M, Zelissen P. Therapy of endocrine disease: perspectives on the management of adrenal insufficiency: clinical insights from across Europe. Eur J Endocrinol. 2013;169:R165–75.CrossRef
7.
Husebye ES, Allolio B, Arlt W, Badenhoop K, Bensing S, Falorni A, et al. Consensus statement on the diagnosis and follow-up of patients with primary adrenal insufficiency. J Int Med. 2014;275:104–15.CrossRef
8.
Johannsson G, Falorni A, Skrtic S, Lennernäs H, Quinkler M, Monson JP, et al. Adrenal insufficiency: review of clinical outcomes with current glucocorticoid replacement therapy. Clin Endocrinol. 2015;82:2–11.CrossRef
9.
Smans L, Lentjes E, Hermus A, Zelissen P. Salivary cortisol day curves in assessing glucocorticoid replacement therapy in Addison’s disease. Hormones 2013;12:93–100.PubMed
10.
Grossman AB. The diagnosis and management of central hypoadrenalism. J Clin Endocrinol Metab. 2010;95:4855–63.PubMedCrossRef
11.
Zelissen PMJ, Thijssen JHH. De rol van prasteron (dehydro-epiandrosteron) in substitutietherapie bij bijnierschorsinsufficiëntie. Ned Tijdschr Geneeskd. 2001;145:2018–22.PubMed
12.
Alkatib, AA, Cosma M, Elamin MB, Erickson D, Swiglo BA, Erwin PJ, et al. A systematic review and meta-analysis of randomized placebo-controlled trials of DHEA treatment effects in quality of life in women with adrenal insufficiency. J Clin Endocrinol Metab. 2009;94:3676–81.PubMedCrossRef
13.
Mulder AH, Nauta S, Pieters GF, Hermus ARMM. Addison-crisis bij patiënten bekend wegens bijnierschorsinsufficiëntie: het belang van vroegtijdig ingrijpen. Ned Tijdschr Geneeskd. 2008;152:1497–1500.PubMed
14.
Allolio B. Extensive expertise in endocrinology: adrenal crisis. Eur J Endocrinol. 2014;172:R115–24.
15.
Bensing S, Brandt L, Tabaroj F, Sjöberg O, Nilsson B, Ekbom A, et al. Increased death risk and altered cancer incidence pattern in patients with isolated or combined autoimmune primary adrenocortical insufficiency. Clin Endocrinol. 2008;69:697–704.CrossRef
16.
Bergthorsdottir R, Leonsson-Zachrisson M, Oden A, Johannsson G. Premature mortality in patients with Addison’s disease: a population-based study. J Clin Endocrinol Metab. 2006;91:4849–53.PubMedCrossRef
17.
Smans L, Souverein P, Leufkens H, Hoepelman A, Zelissen P. Increased use of antimicrobial agents and hospital admission for infections in patients with primary adrenal insufficiency: a cohort study; Eur J Endocrinol. 2013;168:609–14.PubMedCrossRef
18.
Løvås K, Loge JH, Husebye ES. Subjective health status in Norwegian patients with Addison’s disease. Clin Endocrinol. 2002;56:581–8.CrossRef
19.
Hahner S, Loeffler M, Fassnacht M, Weismann D, Koschker AC, Quinkler M, et al. Impaired subjective health status in 256 patients with adrenal insufficiency on standard therapy based on cross-sectional analysis. J Clin Endocrinol Metab. 2007;92:3912–22.PubMedCrossRef
20.
Bleicken B, Hahner S Loeffler M, Ventz M, Allolio B, Quinkler M. Impaired subjective health status in chronic adrenal insufficiency: impact of different glucocorticoid replacement regimes. Eur J Endocrinol. 2008;159:811–7.PubMedCrossRef
21.
Romijn JA, Smit JW, Lamberts SW. Intrinsic imperfections of endocrine replacement therapy. Eur J Endocrinol. 2003;149:91–7.PubMedCrossRef
Metagegevens
Titel
Bijnierschorsinsufficiëntie
Auteur
Dr. Pierre M.J. Zelissen
Publicatiedatum
01-05-2015
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Bijblijven / Uitgave 4/2015
Print ISSN: 0168-9428
Elektronisch ISSN: 1876-4916
DOI
https://doi.org/10.1007/s12414-015-0034-0

Andere artikelen Uitgave 4/2015

Neuro-endocriene tumoren

Redactioneel ten geleide

Patiëntenperspectief

Schildklier en zwangerschap

Het feochromocytoom

Schildkliercarcinoom