Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften E-learning Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
UITGEBREID ZOEKEN
Inloggen

Welkom bij Scalda & Bohn Stafleu van Loghum

Scalda heeft ervoor gezorgd dat je Mijn BSL eenvoudig en snel kunt raadplegen.Je kunt de producten hieronder links aanschaffen en rechts inloggen.

» Andere revante producten voor Scalda studenten en medewerkers.

Registreer

Schaf de BSL Academy aan: 

BSL Academy mbo AG

Eenmaal aangeschaft kun je thuis, of waar ook ter wereld toegang krijgen tot Mijn BSL.

Heb je een vraag, neem dan contact op met Jan van der Velden.

Login

Als u al geregistreerd bent, hoeft u alleen maar in te loggen om onbeperkt toegang te krijgen tot Mijn BSL.

Inloggen
Top

2024 | Boek

Evidence-based diëtetiek: introductie hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

Evidence-based diëtetiek

Principes en werkwijze

Redacteuren: M. Former-Boon, J.J. van Duinen, R.W.C. Schuurman

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Log in om toegang te krijgen
insite
ZOEKEN

Over dit boek

Dit boek beschrijft een gestructureerde aanpak om te komen tot optimale voedingszorg. Het is bedoeld voor diëtisten in de eerste- en tweedelijnszorg én voor studenten. Het boek draagt bij aan de professionalisering van de diëtetiek in Nederland en Vlaanderen.

Evidence-based diëtetiek is een belangrijk onderdeel van het diëtistisch zorgproces. Het is een transparante beroepsuitoefening waarbij het verlenen van professionele voedingszorg gebaseerd is op informatie uit het beste wetenschappelijke onderzoek, de kennis en ervaringen van de diëtist en situatie, waarden en voorkeuren van de patiënt. Door deze gestructureerde aanpak komen diëtisten samen met de patiënt tot de best passende behandeling.

Deze vierde druk van Evidence-based diëtetiek. Principes en werkwijze gaat in op de vijf stappen van evidence-based diëtetiek. Iedere stap is uitgewerkt in een apart hoofdstuk: het formuleren van een duidelijke vraag, het zoeken en vinden van wetenschappelijke bronnen, het beoordelen van de kwaliteit van bronnen, en het implementeren en het evalueren van de behandeling. Aan de hand van praktijkvoorbeelden illustreert het boek hoe professionals de vijf stappen kunnen toepassen.

De auteurs hebben veel kennis en ervaring op het gebied van evidence-based diëtetiek. Ze werken als diëtist of zijn betrokken bij toonaangevende onderzoeken op voedingsgebied, werkzaam in academische ziekenhuizen en/of als docent.

Inhoudsopgave

Voorwerk
1. Evidence-based diëtetiek: introductie
Samenvatting
Evidence-based diëtetiek (EBD) is een transparante vorm van beroepsuitoefening waarin de optimale behandeling en het welbevinden van de patiënt vooropstaan. Evidence-based diëtetiek brengt het best beschikbare bewijs uit wetenschappelijke bronnen samen met de kennis en ervaring van de diëtist. Daarnaast spelen bij de besluitvorming de waarden en voorkeuren van de patiënt en zijn omgeving een centrale rol. Voor de diëtist betekent evidence-based werken dat patiënten een dieetbehandeling op maat krijgen, op basis van recente wetenschappelijke inzichten. Door evidence-based werken kunnen diëtisten zich onderscheiden van anderen die voedingsadviezen geven.
A. L. Both-Zuur, P. J. M. Weijs
2. Evidence-based diëtetiek: stap voor stap
Samenvatting
Evidence-based diëtetiek (EBD) is een gestructureerde aanpak om te komen tot de best passende behandeling van een patiënt. Bij EBD doorloop je vijf stappen: stap 1: formuleren van een beantwoordbare vraag; stap 2: systematisch zoeken en selecteren van het best beschikbare bewijs dat de vraag mogelijk kan beantwoorden; stap 3: kritisch boordelen van het bewijs; stap 4: implementeren van het bewijs; stap 5: evalueren. In de praktijk zullen veel patiënten behandeld worden volgens evidence-based richtlijnen, maar ook bij het toepassen van een richtlijn volg je de stappen van EBD.
A. L. Both-Zuur, P. J. M. Weijs
3. Stap 1: formuleren van een beantwoordbare vraag
Samenvatting
Voor het zoeken naar bewijs is het belangrijk dat je een goede en beantwoordbare vraag opstelt. Je vraag kan bijvoorbeeld gaan over een dieetbehandeling, de werking van een voedingsmiddel of een specifiek ingrediënt, of over de indicator en het meetinstrument bij je diëtistische diagnose. Bij het formuleren en structureren van de vraag kun je de PICO-methode gebruiken. Deze vier letters staan voor: problem/patient, intervention, control/comparison en outcome. De PICO-methode helpt je focus aan te brengen, waardoor je meer specifieke en relevante informatie zult vinden.
M. Former-Boon
4. Stap 2: zoeken en selecteren van bewijs – zoekstrategie
Samenvatting
Een systematische zoekactie is belangrijk om je PICO-vraag te kunnen beantwoorden met het best beschikbare bewijs. Je begint bij de bronnen met de hoogste bewijskracht, richtlijnen, en dan systematische reviews en meta-analyses, en primaire bronnen. Je kunt gebruikmaken van diverse online zoeksystemen en databases, zoals Richtlijndatabase, Cochrane Library, TRIP-database en PubMed. Via de onderdelen van de PICO-vraag verzamel je zo veel mogelijk termen en trefwoorden die je via zogeheten operatoren met elkaar verbindt tot een zoekstring. Als zoekresultaat krijg je een overzicht van de titels en de samenvattingen van de bronnen. Hieruit maak je een selectie van bronnen die het beste aansluiten bij je vraag en je verwijdert bronnen die niet aansluiten bij je vraag. De stappen van je zoekactie en zoekstrategie leg je vast in een logboek, waardoor alle keuzen voor jezelf en anderen inzichtelijk en navolgbaar zijn.
J. J. van Duinen
5. Stap 2: zoeken en selecteren van bewijs – voedings- en dieetrichtlijnen
Samenvatting
Een richtlijn is een document met aanbevelingen voor de praktijk ter ondersteuning van zorgprofessionals en zorggebruikers, gericht op het verbeteren van de kwaliteit van de zorg. De aanbevelingen in een richtlijn zijn gebaseerd op systematische samenvattingen van wetenschappelijke inzichten en klinische ervaring. Er zijn diverse voedings- en dieetrichtlijnen ontwikkeld. Het voordeel van een richtlijn is dat de meest recente evidence is gebundeld en vertaald naar adviezen voor de praktijk. Maar (dieet)behandelrichtlijnen kunnen niet zonder meer worden geïmplementeerd in de eigen werksituatie. Het is belangrijk om kritisch te blijven en ook bij het gebruik van een richtlijn het advies af te stemmen op de individuele patiënt.
J. J. van Duinen
6. Stap 2: zoeken en selecteren van bewijs – wetenschappelijke bronnen
Samenvatting
Een systematische zoekactie naar bewijs levert enkele of misschien wel honderden artikelen op. Het is belangrijk hieruit de bronnen te selecteren die jouw onderzoeksvraag beantwoorden. Bij het selecteren van de bronnen maak je belangrijke keuzen. Je selecteert bewijs dat je uiteindelijk gebruikt, maar je sluit ook bewijs uit. In deze stap verwijder je ‘ruis’ uit de resultaten. Een artikel uit een wetenschappelijk tijdschrift kan, als je weinig onderzoekservaring hebt, een moeilijke en ingewikkelde tekst lijken. In de meeste wetenschappelijke bronnen zit echter een duidelijke opbouw, de IMRaD-structuur, die het lezen ervan makkelijker maakt. Aan het einde van deze stap heb je de bronnen overgehouden die aansluiten bij de te beantwoorden vraag. Daarna ga je verder met de beoordeling van de bronnen. Het is ook mogelijk om zelf te publiceren in een nationaal of internationaal voedingstijdschrift, dit levert diëtisten in Nederland punten op voor het Kwaliteitsregister.
J. J. van Duinen, M. Former-Boon
7. Stap 3: beoordelen van bewijs – begrippen
Samenvatting
Het is nodig dat je bronnen zelf kritisch beoordeelt. Je kijkt daarbij naar de sterke en zwakke punten van het bewijs. Om dat te kunnen doen moet je kennis hebben van een aantal begrippen. Om de kwaliteit te beoordelen onderzoek je bijvoorbeeld de betrouwbaarheid, validiteit en toepasbaarheid. Daarbij let je op eventuele toevallige en systematische fouten van het onderzoek en ga je na of het onderzoek aansluit bij de praktijk. Ook andere belangrijke statistische begrippen, zoals significantie, power, standaarddeviatie en betrouwbaarheidsinterval, leggen we uit.
J. J. van Duinen
8. Stap 3: beoordelen van bewijs – proces
Samenvatting
Bij stap 3 van evidence-based diëtetiek ga je de bruikbaarheid en kwaliteit van de gevonden informatie systematisch beoordelen. Je begint bij de richtlijnen. Vervolgens ga je verder met systematische reviews en meta-analyses en eventueel primaire bronnen. In twee stappen beoordeel je de bruikbaarheid, klinische relevantie en methodologische kwaliteit van de gevonden bron. Je start met een ‘eerste beoordeling’, en afhankelijk van het resultaat voer je eventueel een ‘verdiepende beoordeling’ uit met een checklist. Voor beide acties beschrijven we in dit hoofdstuk stap voor stap de aanpak en beschikbare tools.
E. Vanhauwaert, L. Verbeyst, S. Joossens
9. Stap 4: implementeren van bewijs
Samenvatting
Implementeren is het toepassen van een vernieuwing of verandering in het dagelijkse handelen. We maken onderscheid tussen het inhoudelijk implementeren van bewijs uit een richtlijn of wetenschappelijke bronnen in een individuele behandeling, en het organisatorisch implementeren van bewijs binnen een afdeling, ziekenhuis of andere instelling. Bij de implementatie in een individuele behandeling komen de drie pijlers van EBD samen. Je integreert het best beschikbare bewijs, met de kennis en ervaring van jezelf als diëtist en de waarden en voorkeuren van je patiënt. Jij en je patiënt maken uiteindelijk samen de keuze voor de dieetbehandeling (Samen beslissen). Bij de organisatorische implementatie van bewijs in een organisatie kunnen van tevoren de mogelijke bevorderende en belemmerende factoren van de implementatie worden geanalyseerd. Op basis daarvan worden implementatiestrategieën gekozen. Beide vormen van implementatie vragen om een planmatige aanpak, om de verandering succesvol te kunnen doorvoeren. In dit plan kunnen we verschillende fasen onderscheiden, van het kiezen van de juiste indicatoren, meetinstrumenten en SMARTER-behandeldoelen, tot het implementeren met de PDCA-cyclus (Plan Do Check Act).
R. W. C. Schuurman
10. Stap 5: evalueren
Samenvatting
Evalueren heeft tot doel na te gaan of je patiënt met je behandeling de behandeldoelen behaalt, dus of de behandeling het gewenste effect heeft. Dit is de vijfde stap van evidence-based diëtetiek (EBD). Evalueren doe je aan de hand van meetbare indicatoren, die je al bij de start van de behandeling vastlegt. Het diëtistisch zorgproces ondersteunt een systematische aanpak hiervan. We bespreken in dit hoofdstuk verschillende vormen van evaluatie, type indicatoren en op welke wijze je deze gaat registreren. Ook de evaluatie van je eigen EBD-proces van het opzoeken van betrouwbare informatie tot de implementatie ervan in het zorgproces wordt geëvalueerd.
P. Berghmans, E. Vanhauwaert
11. EBD in de praktijk: casuïstiek
Samenvatting
Aan de hand van een praktijkvoorbeeld worden de vijf stappen van de evidence-based diëtetiek beschreven; van het opstellen van de onderzoeksvraag met behulp van de PICO-methode en het zoeken en selecteren van bewijs, tot de eventuele implementatie en evaluatie. In de casus gaat het over een vraag van een patiënt met diabetes mellitus type 2 die wil weten of kaneelcapsules kunnen bijdragen aan een betere bloedglucoseregulatie.
H. Öztürk
12. EBD in de praktijk: diëtistisch zorgproces
Samenvatting
Het diëtistisch zorgproces (DZP) is een gestructureerde werkwijze die zichtbaar maakt en onderbouwt wat je als diëtist doet en waarom je dat doet. Bij het volgen van de stappen binnen het DZP handel je volgens een methode die het intuïtief en automatisch handelen overstijgt. Om het DZP goed te kunnen uitvoeren moet je kritisch kunnen redeneren: je gaat na of jouw interpretatie klopt en of je hieraan de juiste conclusies hebt verbonden. Voor evidence-based werken is het essentieel dat je de gegevens vastlegt die je tijdens de stappen van het DZP verzamelt. Dankzij een gestructureerde dossiervoering en analyse van de gegevens krijg je inzicht in de diëtistische zorg en de resultaten daarvan. Dit kun je gebruiken om je handelen te onderbouwen of te verbeteren.
S. Runia, W. K. Visser, L. Witteman, J. E. C. Tiebie, Y. F. Heerkens
13. EBD in de praktijk: practice-based evidence
Samenvatting
Het best beschikbare bewijs uit wetenschappelijke onderzoeken vormen samen met de kennis en ervaring van de diëtist en de waarden en voorkeuren van de patiënt de pijlers van de evidence-based diëtetiek (EBD). Het best beschikbare bewijs is vaak verkregen uit wetenschappelijk onderzoek, dat onder strikt gecontroleerde omstandigheden heeft plaatsgevonden. Deze gecontroleerde onderzoeksomstandigheden kunnen echter sterk afwijken van de omstandigheden in het dagelijks leven en de persoonlijke situatie van een patiënt. Het methodisch verzamelen van praktijkgegevens in de vorm van zogenaamd practice-based onderzoek kan aanvullende bewijskracht leveren om het handelen van de diëtist te onderbouwen en te verbeteren.
I. M. Y. van Vliet, K. Boslooper-Meulenbelt, H. Jager-Wittenaar, G. J. Navis
Nawerk
Meer informatie
Titel
Evidence-based diëtetiek
Redacteuren
M. Former-Boon
J.J. van Duinen
R.W.C. Schuurman
Copyright
2024
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN
978-90-368-2936-6
Print ISBN
978-90-368-2935-9
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2936-6