Ongeveer 10% van de mensen met keelpijn raadpleegt een arts. Acute keelpijn die langer dan 14 dagen duurt, wordt meestal veroorzaakt door een virus. Een keelontsteking door een virus gaat veelal gepaard met neusverkoudheid en hoesten. Als een bacterie de oorzaak is, betreft het meestal een bètahemolytische streptokok.
Zowel bacteriële als virale keelontstekingen hebben meestal een mild natuurlijk beloop en duren niet langer dan een week. Uiteindelijk bepaalt de ernst van het klinisch beeld, zoals toenemende slikpijn, trismus, unilaterale peritonsillaire zwelling en/of ernstige beperking van dagelijkse activiteiten, of de patiënt in aanmerking komt voor behandeling met penicilline.
Bij risicopatiënten of bij een langer durend beloop kan nadere diagnostiek zinvol zijn. Bloedonderzoek is slechts geïndiceerd indien aan een ernstige aandoening (maligniteit) of aan een mononucleosisinfectie wordt gedacht. Keelpijn die langer dan 14 dagen bestaat, heeft vaak een niet-infectieuze oorzaak, zoals inademing van droge lucht of rook, door angst verhoogde spierspanning, verkeerd stemgebruik of keelschrapen of, zelden, een maligniteit.