Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften Toetsvragen Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
Inloggen

Welkom bij Scalda & Bohn Stafleu van Loghum

Scalda heeft ervoor gezorgd dat je Mijn BSL eenvoudig en snel kunt raadplegen.Je kunt de producten hieronder links aanschaffen en rechts inloggen.

» Andere revante producten voor Scalda studenten en medewerkers.

Registreer

Schaf de BSL Academy aan: 

BSL Academy mbo AG

Eenmaal aangeschaft kun je thuis, of waar ook ter wereld toegang krijgen tot Mijn BSL.

Heb je een vraag, neem dan contact op met Jan van der Velden.

Login

Als u al geregistreerd bent, hoeft u alleen maar in te loggen om onbeperkt toegang te krijgen tot Mijn BSL.

Inloggen
Top
Kind en adolescent
Gepubliceerd in:

30-10-2015

Opvoeding en ontvankelijkheid

Auteur: Prof. dr. G. Overbeek

Gepubliceerd in: Kind en adolescent | Uitgave 3/2015

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

Veel pedagogisch en ontwikkelingspsychologisch onderzoek heeft zich tot nu toe gericht op dysfunctioneel opvoedgedrag van ouders en probleemgedrag van kinderen en jongeren. Door de dominante focus op de vraag welke kinderen meer te lijden hebben van stress, zagen we over het hoofd dat diezelfde – kwetsbare – kinderen misschien ook meer profiteren van verrijkte gezinssituaties. Sommige kinderen zijn dus mogelijk ontvankelijker voor hun omgeving, zowel in negatief als positief opzicht. Deze differential susceptibility hypothese staat in dit artikel centraal. Met name gaan we in op de vraag of ontvankelijkheid voor opvoeding mogelijk genetisch bepaald is en hoe we zo’n genetisch bepaalde ontvankelijkheid kunnen verklaren. Ten slotte onderzoeken we de link met de praktijk: (hoe) zullen onze onderzoeksresultaten over genetisch gebaseerde ontvankelijkheid in de toekomst interventies op het vlak van opvoedingsondersteuning informeren?
vorige artikel Ik kies voor zelfcontrole: CGT op school bij gedragsproblemen
volgende artikel Stoute jongens, lieve meisjes?
Literatuur
Bakermans-Kranenburg, M. J., & Van IJzendoorn, M. H. (2015). The hidden efficacy of interventions: Gene-environment experiments from a differential susceptibility perspective. Annual Review of Psychology, 66, 381–409.CrossRefPubMed
Bakermans-Kranenburg, M. J., Van IJzendoorn, M. H., Pijlman, F. T. A., Mesman, J., & Juffer, F. (2008). Experimental evidence for differential susceptibility: Dopamine D4 receptor polymorphism (DRD4-VNTR) moderates intervention effects on toddler’s externalizing behavior in a randomized controlled trial. Developmental Psychology, 44, 293–300.CrossRefPubMed
Belsky, J., & Pluess, M. (2009). Beyond diathesis-stress: Differential susceptibility to environmental influence. Psychological Bulletin, 135, 885–908.CrossRefPubMed
Belsky, J., Bakermans-Kranenburg, M., & Van IJzendoorn, M. H. (2007). For better and for worse: Differential susceptibility to environmental influences. Current Directions in Psychological Science, 16, 300–304.CrossRef
Boyce, W. T., & Ellis, B. J. (2005). Biological sensitivity to context: I. An evolutionary-developmental theory of the origins and functions of stress reactivity. Development and Psychopathology, 17, 271–301.CrossRefPubMed
Brody, G. H., Beach, S. R. H., Philibert, R. A., Chen, Y., & McBride Murry, V. (2009). Prevention effects moderate the association of 5-HTTLPR and youth risk behaviour initiation: Gene X environment hypotheses tested via a randomized prevention design. Child Development, 80, 645–661.CrossRefPubMed
Caspi, A., McClay, J., Moffitt, T. E., Mill, J., Martin, J., Craig, I. W., et al. (2002). Role of genotype in the cycle of violence of maltreated children. Science, 297, 851–854.CrossRefPubMed
Caspi, A., Sugden, K., Moffitt, T. E., Taylor, A., Craig, I. W., Harrington, H., et al. (2003). Influence of life stress on depression: Moderation by a polymorphism in the 5-HTT gene. Science, 301, 386–389.CrossRefPubMed
Chhangur, R. R., Weeland, J., Overbeek, G., Matthys, W., & Orobio de Castro, B. (2012). ORCHIDS: An observational randomized controlled trial on childhood differential susceptibility. BMC Public Health, 12, 917.PubMedCentralCrossRefPubMed
Chhangur, R. R., Overbeek, G., Weeland, J., Matthys, W., Verhagen, M., & Engels, R. C. M. E. (in press). DRD2 and DRD4 genes moderate longitudinal associations between perceived parental support and psychological control and adolescent delinquency. Journal of Abnormal Psychology.
Cicchetti, D., Rogosch, F., & Toth, S. (2011). The effects of child maltreatment and polymorphisms of the serotonin transporter and dopamine D4 receptor genes on infant attachment and intervention efficacy. Development and Psychopathology, 23, 357–372.CrossRefPubMed
Davies, P. T., & Cichetti, D. (2013). How and why does the 5-HTTLPR gene moderate associations between maternal unresponsiveness and children’s disruptive problems? Child Development, 85, 484–500.PubMedCentralCrossRefPubMed
Dodge, K. A. (2009). Mechanisms of gene-environment interaction effects in the development of conduct disorder. Perspectives on Psychological Science, 4, 408–414.PubMedCentralCrossRefPubMed
Duncan, L. E., & Keller, M. C. (2011). A critical review of the first 10 years of candidate gene-by-environment interaction research in psychiatry. American Journal of Psychiatry, 168, 1041–1049.PubMedCentralCrossRefPubMed
Emde, R. N., Plomin, R., Robinson, J., Corley, R., DeFries, J., Fulker, D. W., Reznick, J. S., Campos, J., Kagan, J., & Zahn-Waxler, C. (1992). Temperament, emotion, and cognition at fourteen months: The MacArthur longitudinal twin study. Child Development, 63, 1437–1455.CrossRefPubMed
Galton, F. (1875). The history of twins, as a criterion of the relative powers of nature and nurture. Fraser’s Magazine, 12, 566–576.
Jaffee, S. R., & Price, T. S. (2007). Gene–environment correlations: A review of the evidence and implications for prevention of mental illness. Molecular Psychiatry, 12, 432–442.PubMedCentralPubMed
Karg, K., Burmeister, M., Shedden, K., & Sen, S. (2011). The serotonin transporter promoter variant (5-HTTLPR), stress, and depression meta-analysis revisited: Evidence of geneticmoderation. Archives of General Psychiatry, 68, 444–454.PubMedCentralCrossRefPubMed
Kim, L. S., Sandler, I. N., & Tein, J.-Y. (1997). Locus of control as a stress moderator and mediator in children of divorce. Journal of Abnormal Child Psychology, 25, 145–155.CrossRefPubMed
Ledgerwood, A., & Sherman, J. W. (2012). Short, sweet, and problematic? The rise of the short report in psychological science. Perspectives on Psychological Science, 7, 60–66.CrossRefPubMed
Leijten, P., Raaijmakers, M., Orobio de Castro, B., Van den Ban, E., & Matthys, W. (2014). Effectiveness of the incredible years parent training to reduce disruptive behavior in ethnic minority and socioeconomically disadvantaged families. Manuscript submitted for publication.
Martin, N. G. (2012). Commentary: Discussion of “The history of twins, as a criterion of the relative powers of nature and nurture” by Francis Galton (1875). International Journal of Epidemiology, 41, 917–919.CrossRefPubMed
Matthys, W., Vanderschuren, L. J. M. J., & Schutter, D. J. L. G. (2013). The neurobiology of oppositional defiant disorder and conduct disorder: Altered functioning in three mental domains. Development and Psychopathology, 25, 193–207.CrossRefPubMed
Meaney, M. J. (2001). Maternal care, gene expression, and the transmission of individual differences in stress reactivity across generations. Annual Review of Neuroscience, 24, 1161–1192.CrossRefPubMed
Menting, A. T. A., Orobio de Castro, B., & Matthys, W. (2013). Effectiveness of the incredible years parent training to modify disruptive and prosocial child behavior: A meta-analytic review. Clinical Psychology Review, 33, 901–913.CrossRefPubMed
Open Science Collaboration (2015). Estimating the reproducibility of psychological science. Science, 349. doi:10.1126/science.aac4716.
Overbeek, G., Weeland, J., & Chhangur, R. R. (2012). Research on gene-environment interdependence: Honing the tools and examining the angles. European Journal on Developmental Psychology, 9, 413–416.CrossRef
Parker, G., Tupling, H., & Brown, L. B. (1979). A parental bonding instrument. Journal of Medical Psychology, 52, 1–10.CrossRef
Rhee, S. H., & Waldman, I. D. (2002). Genetic and environmental influences on antisocial behavior: A meta-analysis of twin and adoption studies. Psychological Bulletin, 128, 490–529.CrossRefPubMed
Risch, N., Herell, R., Lehner, T., Liang, K.-Y., Eaves, L., Hoh, J., et al. (2009). Interaction between the serotonin transporter gene (5-HTTLPR), stressful life events, and risk of depression: A meta-analysis. Journal of the American Medical Association, 301, 2462–2471.PubMedCentralCrossRefPubMed
Sameroff, A. J. (1983). Developmental systems: Contexts and evolution. In P. Mussen (Ed.), Handbook of child psychology (Vol. 1, pag. 237–294). New York: Wiley.
Van den Hoofdakker, B. J., Nauta, M. H., Dijck-Brouwer, D. A. J., Van der Veen-Smulders, L., Sytema, S., et al. (2012). Dopamine transporter gene moderates response to behavioral parent training in children with ADHD: A pilot study. Developmental Psychology, 48, 567–574.CrossRefPubMed
Weeland, J., & Chhangur, R. R., Van der Giessen, D., Matthys, W., Orobio de Castro, B., & Overbeek, G. (2015). Intervention effectiveness of the incredible years parent training: New insights into sociodemographic and intervention moderators. Submitted for publication.
Weeland, J., Slagt, M., Brummelman, E., Orobio de Castro, B., Matthys, W., & Overbeek G. (2015, in press). 5-HTTLPR expression outside the skin: An experimental test of the emotional reactivity hypothesis in children. PlosOne. (Submitted for publication).
Weeland, J., Overbeek, G., Orobio de Castro, B., & Matthys, W. (2015). Underlying mechanisms of gene-environment interaction in externalizing problem behaviors: A systematic review and proposal of theoretical mechanisms. Manuscript submitted for publication.
Webster-Stratton, C. (2000). The incredible years: Parents, teachers, and children training series. In: S. I. Pfeiffer & L. A. Reddy (Eds.), Innovative mental health interventions for children: Programs that work (pag. 31–45). Philadelphia: Haworth.
Metagegevens
Titel
Opvoeding en ontvankelijkheid
Auteur
Prof. dr. G. Overbeek
Publicatiedatum
30-10-2015
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Kind en adolescent / Uitgave 3/2015
Print ISSN: 0167-2436
Elektronisch ISSN: 1876-5998
DOI
https://doi.org/10.1007/s12453-015-0091-2

Andere artikelen Uitgave 3/2015

OPROEP: laten we gezamenlijk één pakket scheidingsinterventies voor preventie en curatie ontwikkelen

  • Opmerkelijk

Verheij, F., Van Doorn, F., & Wielewaker, J. (2015). Hoe kinderen denken. Handleiding voor kwalitatieve diagnostiek

  • BOEKEN

Ik kies voor zelfcontrole: CGT op school bij gedragsproblemen

Effectiviteit van Betere Start, opvoedondersteuning voor (ex-)gedetineerde moeders

Derksen, J. (2015). Iedereen een psychische aandoening? Een visie op 35 jaar ambulante GGZ

  • Boeken

Hoe werken antipestprogramma’s?

  • Opmerkelijk