Protocollaire behandeling van patiënten met tics en het syndroom van Gilles de la Tourette: habit reversal en exposure met responspreventie

Het syndroom van Gilles de la Tourette (GTS) is een neuropsychiatrische aandoe-ning met als hoofdkenmerk de aanwezigheid van multipele motorische en vocale tics. Een tic bestaat uit een plotseling optredende, snelle, herhaalde, niet-ritmi-sche, stereotiepe motorische beweging of vocale uiting. De tics dienen vóór het achttiende jaar ontstaan te zijn en beginnen doorgaans bij de ogen (APA, 1994). Tics zijn te onderscheiden in enkelvoudige of complexe tics. Bij enkelvoudige tics is slechts één spiergroep betrokken, de tics zijn kort en treden plotseling, vaak aanvalsgewijs op. Voorbeelden van enkelvoudige tics zijn oogknipperen, hoofd-schudden, schoudertrekken, kuchen of keelschrapen. Bij complexe tics zijn meer spiergroepen betrokken. Ook lijken de bewegingen of geluiden wat meer doelge-richt, en kunnen wat langer duren (Leckman e.a., 2001). Voorbeelden van complexe tics zijn het nazeggen van woorden, dingen aanraken en gebaren maken. Bij complexe tics kan tevens sprake zijn van een aantal tegelijk of direct na elkaar optredende bewegingen, zoals gelijktijdig de tong uitsteken, hoofdschudden en grimasseren, gevolgd door het optrekken van de schouders.