Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften E-learning Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
UITGEBREID ZOEKEN
Inloggen

Welkom bij Scalda & Bohn Stafleu van Loghum

Scalda heeft ervoor gezorgd dat je Mijn BSL eenvoudig en snel kunt raadplegen.Je kunt de producten hieronder links aanschaffen en rechts inloggen.

» Andere revante producten voor Scalda studenten en medewerkers.

Registreer

Schaf de BSL Academy aan: 

BSL Academy mbo AG

Eenmaal aangeschaft kun je thuis, of waar ook ter wereld toegang krijgen tot Mijn BSL.

Heb je een vraag, neem dan contact op met Jan van der Velden.

Login

Als u al geregistreerd bent, hoeft u alleen maar in te loggen om onbeperkt toegang te krijgen tot Mijn BSL.

Inloggen
Top

2020 | Boek

Inleiding hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

Voeten en vaten

Auteurs: Johan Toonstra, Anton C. de Groot

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Log in om toegang te krijgen
insite
ZOEKEN

Over dit boek

In dit boek worden afwijkingen aan de bloed- en lymfevaten, die aan de voeten en onderbenen kunnen voorkomen, besproken. De belangrijkste zijn perifeer arterieel vaatlijden en chronische veneuze ziekte, maar ook minder frequente vaatpathologie wordt gepresenteerd. Voetzorgverleners kunnen bij vaatziekten een belangrijke signalerende functie hebben. Subtiele afwijkingen zoals een bleke huid of blauwige verkleuring, verminderde haargroei op de tenen of een droge en dunne huid kunnen wijzen op beginnende arteriële insufficiëntie en aanleiding zijn om gericht te vragen naar koude voeten, pijn bij het lopen of mogelijke symptomen van diabetes mellitus. Licht oedeem en uitgezette aderen aan de voeten zijn vaak de eerste tekenen van chronische veneuze ziekte en bij herkenning daarvan is verergering nog eenvoudig te voorkomen.

De opzet van het boek maakt herkenning van ziektebeelden door de gebruiker eenvoudig, onder meer door een groot aantal gedetailleerde afbeeldingen. Ook is er een apart hoofdstuk waarin niet de ziektebeelden centraal staan, maar de symptomen van vaatafwijkingen. Zo wordt bij elk symptoom (cyanose, oedeem, necrose, ulcus, hyperpigmentatie, nagelafwijkingen etc.) opgesomd bij welke vaataandoeningen deze kunnen passen en wordt via kruisverwijzingen aangegeven waar de betreffende ziektebeelden in het boek besproken worden.

De auteurs, beiden (voormalig) dermatoloog, schreven eerder voor voetzorgverleners Voeten en Huid (2009, tweede editie 2016), Nagelaandoeningen (2010, tweede editie verscheen als Voeten en Nagels in 2016), Voeten en Kanker (2016) en Voeten en Schimmels (2016).

Inhoudsopgave

Voorwerk
1. Inleiding
Samenvatting
Vaatafwijkingen aan de voeten en onderbenen kunnen optreden in bloedvaten (slagaderen, aderen en haarvaatjes) en in lymfevaten. In de slagaderen (arteriën) gaat het vooral om atherosclerose, beter bekend als ‘aderverkalking’. Belangrijke afwijkingen in het veneuze stelsel (aderen) zijn varices (spataderen) en chronische veneuze ziekte. Problematiek in de lymfevaten kan leiden tot ernstig invaliderend lymfoedeem. De voetzorgverlener ziet in haar praktijk dagelijks vaataandoeningen, omdat die zich vooral manifesteren aan de voeten en veel voorkomen in de oudere populatie (perifeer arterieel vaatlijden, chronische veneuze ziekte beide meer dan 20 %). Vaak zijn de patiënten zich er nog niet van bewust, maar ziet de zorgverlener de eerste tekenen. Deze signaalfunctie is belangrijk, omdat verergering van de vaatproblematiek dan nog voorkomen kan worden. Door de opbouw en indeling van dit boek, met een groot aantal afbeeldingen van hoge kwaliteit met kenmerkende beelden, is de lezer optimaal in staat om vaatafwijkingen bij cliënten snel te herkennen.
Johan Toonstra, Anton C. de Groot
2. Symptomen van vaatafwijkingen aan de voeten en onderbenen
Samenvatting
In de hierna volgende hoofdstukken worden afwijkingen aan de bloed- en lymfevaten en huidafwijkingen met een vaatcomponent uitgebreid behandeld. Daarbij staan individuele ziektebeelden centraal. In dit hoofdstuk nemen we niet de ziekte als uitgangspunt, maar de belangrijkste symptomen die aan de voeten en onderbenen gezien kunnen worden bij pathologie van het arteriële, veneuze of lymfatische systeem of van de haarvaatjes (capillairen). Zo wordt bij elk symptoom (bijvoorbeeld cyanose, oedeem, necrose, ulcus, rode verkleuringen, hyperpigmentatie, blaasje en blaren, nagelafwijkingen) opgesomd bij welke vasculaire ziektebeelden deze kunnen passen en wordt via kruisverwijzingen direct duidelijk waar de betreffende aandoeningen in het boek worden besproken. Dit stelt de voetzorgprofessional in staat om, bij het zien van een of meer van deze afwijkingen bij een cliënt, snel een idee te vormen over mogelijk onderliggende pathologie en gemakkelijk de relevante informatie daarover in dit boek te vinden.
Johan Toonstra, Anton C. de Groot
3. Afwijkingen aan de arteriën (slagaderen)
Samenvatting
In dit hoofdstuk worden afwijkingen aan de arteriën (slagaderen) besproken. De belangrijkste daarvan is perifeer arterieel vaatlijden: onvoldoende toevoer naar de weefsels van de benen en voeten door vernauwing of afsluiting van een slagader in het been, meestal veroorzaakt door atherosclerose. Bekende klachten zijn koude voeten, claudicatio intermittens (‘etalagebenen’) en – bij sterk verminderde aanvoer – rustpijn en arteriële ulcera (beenzweren). Dit veelvoorkomende en ernstige ziektebeeld wordt uitgebreid besproken met klinisch beeld, oorzaken, diagnostisch onderzoek en de behandeling ervan. Veel aandacht wordt besteed aan vaatproblematiek van patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte), waaronder de ‘diabetische voet’. Bij het controleren van deze mensen, die een groot risico hebben op amputaties, kunnen voetzorgverleners een belangrijke rol spelen. Naast perifeer arterieel vaatlijden, arteriële ulcera en afwijkingen bij diabetes worden ook enkele andere wat minder vaak voorkomende, maar potentieel ernstige ziekten besproken, waaronder het ‘blauwe-tenensyndroom’ en afsluiting van kleine arteriële bloedvaten.
Johan Toonstra, Anton C. de Groot
4. Afwijkingen aan het veneuze systeem
Samenvatting
In dit hoofdstuk worden afwijkingen aan het veneuze systeem besproken: klinisch beeld, oorzaak, diagnostiek, behandeling en prognose. Eerst worden de anatomie en fysiologie van het veneuze vaatstelsel uitgelegd, omdat kennis hiervan helpt om het ontstaan van veneuze pathologie beter te begrijpen. Daarna worden varices (spataderen), tromboflebitis (oppervlakkige aderontsteking), diepe veneuze trombose en de chronische veneuze ziekte (CVZ) gepresenteerd. De belangrijkste daarvan is de CVZ, die wel bij één op de vijf ouderen voorkomt. Het begint vaak met licht oedeem of uitzetting van bloedvaten, wat de cliënt zelf nog niet opgemerkt heeft, maar goed zichtbaar is voor de voetzorgverlener. Wanneer dan ingegrepen wordt, kan verergering eenvoudig voorkomen worden. Onbehandeld zullen andere huidafwijkingen ontstaan zoals purpura (bloeduitstortingen), toename van pigmentatie, verharding van de huid en nagelafwijkingen. De ernstigste manifestatie is het ulcus cruris venosum, beter bekend als ‘open been’, een invaliderende ziekte die moeilijk te behandelen is en een slechte prognose heeft.
Johan Toonstra, Anton C. de Groot
5. Overige afwijkingen aan de bloedvaten en huidafwijkingen met een vasculaire component
Samenvatting
In dit hoofdstuk wordt een aantal afwijkingen aan de bloedvaten en huidaandoeningen met een bloedvatcomponent gepresenteerd, die niet in Hoofdstuk 3 of 4 zijn behandeld. Voorbeelden zijn functionele vaatafwijkingen zoals het raynaudfenomeen (‘dode vingers’, ‘dode tenen’), perniosis (‘wintertenen’), afwijkingen gekenmerkt door ontsteking van de vaatwanden (vasculitis), aangeboren ontwikkelingsstoornissen, vaataandoeningen die ontstaan door celdeling (zowel goedaardig als kwaadaardig) en afwijkingen met uitzetting van bloedvaten. Ook worden de oorzaken besproken van de veelvoorkomende purpura (puntvormige bloedinkjes) aan de onderbenen. Verreweg de meeste van deze vaataandoeningen zijn onschuldig van aard en enkele geven hoofdzakelijk of alleen cosmetische problemen. Zeer incidenteel kan een functionele afwijking van de vaten necrose van de huid veroorzaken. Necrose komt wel vaak voor bij de zogeheten leukocytoclastische vasculitis, maar deze is altijd voorbijgaand en slechts in enkele gevallen zijn interne organen in het proces betrokken. Kwaadaardige tumoren van bloedvaten zoals het kaposisarcoom zijn zeldzaam.
Johan Toonstra, Anton C. de Groot
6. Afwijkingen aan de lymfevaten
Samenvatting
In dit hoofdstuk worden afwijkingen van de lymfevaten aan de benen gepresenteerd. De belangrijkste daarvan is het lymfoedeem, een zwelling van een of beide benen en voeten door ophoping van lymfevocht door een verstoring van het evenwicht tussen lymfeaanvoer en -afvloed. Het primair lymfoedeem wordt veroorzaakt door een – soms erfelijke – ontwikkelingsstoornis van het lymfestelsel; meestal zijn dan beide benen aangedaan. Secundair lymfoedeem ontstaat door beschadiging van een voorheen normaal lymfestelsel en is meestal het gevolg van herhaalde infecties (vooral wondroos, erysipelas) of chronische veneuze ziekte, soms van zeer sterk overgewicht of immobiliteit. De ontstaanswijze, verschillende vormen, oorzaken, behandeling en vooral de klinische beelden van lymfoedeem worden uitgebreid besproken. Een groot aantal afbeeldingen laat zien hoe een beginnend lymfoedeem zich in de loop van de jaren, wanneer geen goede behandeling wordt gegeven, kan ontwikkelen tot het invaliderend en dramatisch beeld van elephantiasis nostras verrucosa, een ‘olifantenbeen met wratachtige woekeringen’.
Johan Toonstra, Anton C. de Groot
Nawerk
Meer informatie
Titel
Voeten en vaten
Auteurs
Johan Toonstra
Anton C. de Groot
Copyright
2020
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN
978-90-368-2416-3
Print ISBN
978-90-368-2415-6
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2416-3