Welkom bij Scalda & Bohn Stafleu van Loghum
Scalda heeft ervoor gezorgd dat je Mijn BSL eenvoudig en snel kunt raadplegen.Je kunt de producten hieronder links aanschaffen en rechts inloggen.
Gepubliceerd in:
2007 | OriginalPaper | Hoofdstuk
2 Het levensverhaal als constructie
Auteur : Gerard M. Brugman
Gepubliceerd in: De betekenis van levensverhalen
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
share
DELEN
Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)
-
Optie A:
-
Optie B:Deel de link per e-mail
Samenvatting
In de roman Mogelijkheid van een eiland van Houellebecq (2005) wordt een intrigerend probleem aangesneden: nieuwe ‘generaties’ neo-humane wezens moeten een identiteit opbouwen vanuit het niets. Deze wezens zijn klonen van de oude mens die ergens in de 21e eeuw vrijwel uitsterft als gevolg van een mondiale ecologische catastrofe en een kernoorlog. Ze worden in volwassen vorm ‘gereproduceerd’. Het probleem is dat de klonen weliswaar genetisch identiek zijn aan de laatste op klassieke wijze verwekte mens, maar dat ze geen ‘geschiedenis’ hebben. Uitgaande van de aanname dat iemands identiteit gelijkstaat aan de ervaringen die in het geheugen liggen opgeslagen, wordt beschreven hoe aanvankelijk wordt geprobeerd het geheugen te downloaden met behulp van digitale informatiedragers; later gaat men over op directe moleculaire overdracht én op het laten lezen en becommentariëren van de levensverhalen van de ‘oergrootouders’ en de opeenvolgende klonen. Ofwel, aldus Houellebecq, eerherstel voor een oude vorm die veel lijkt op wat ooit als autobiografie bekend stond. Hoewel zijn ideeën over downloaden en moleculaire overdracht van geheugenmateriaal aandoenlijk simplistisch zijn, komt Houellebecq uiteindelijk toch terecht bij iets unieks van de ‘oude mens’: het levensverhaal.
Log in om toegang te krijgen
Voetnoten
1
De zelfperceptie-theorie van Bem (1972) gaat ervan uit dat we eigenschappen aan onszelf toeschrijven op basis van het waarnemen van ons eigen gedrag, net zoals we dat bij anderen doen, en niet op basis van introspectieve naspeuringen. Zijn theorie is een waarschuwing tegen wat Ryle (1970) omschreef als de ‘fallacy of privileged access’.
2
Dit is natuurlijk niet altijd het geval, zie bijvoorbeeld Goethes autobiografie Dichtung und Wahrheit (s.a.).
3
Het aanbrengen van coherentie lukt niet altijd, getuige bijvoorbeeld de uitspraak van de Belgische filosoof Dethier: ‘Ik ben er niet in geslaagd van mijn leven een organisch, synthetisch, geleed geheel te maken. Het valt voortdurend in brokstukken uit elkaar. Ik kijk terug op een ruïne. Als het mij bij tijd en wijle wel lukt er een geheel van te maken, betekent dat alleen dat ik er weer eens in geslaagd ben mijzelf iets wijs te maken’ (Dethier, 1999, p. 9).
4
Dit was de benaming voor de vrachtwagens waarmee de slachtoffers ‘s nachts werden opgehaald door de NKVD, voorloper van de KGB.
5
Deze gegevens komen uit een ‘officieel’ levensloopinterview met een anonieme interviewer: het is denkbaar dat de verteller een andere selectie maakt bij andere toehoorders. De verdeling van mee- en tegenvallers, van prestaties en miskleunen is een functie van de context.
6
Voor een fraai geïllustreerd overzicht van diverse levensloopmetaforen zie het boek van Hazelzet (s.a.), De levenstrap.
7
Er is een mooie roman van Vladimir Vojnovitsj, Monumentale propaganda geheten, waarin het leven van zo’n die-hard beschreven wordt (2000, Amsterdam: Meulenhoff).
8
Op het twintigste partijcongres in februari 1956, twee jaar na de dood van Stalin, hield Chroetsjov een ‘geheime’ rede waarin hij een heftige aanval op Stalin lanceerde.
10
Deze Kabakoviaanse installatie behoort tot de vaste collectie van het Museum für Moderne Kunst in Frankfurt am Main.
Literatuur
go back to reference Bem, D.J. (1972). Self-perception theory. In: L. Berkowitz (ed.), Advances in experimental social psychology, vol. 6. New York: Academic Press.
Bem, D.J. (1972). Self-perception theory. In: L. Berkowitz (ed.), Advances in experimental social psychology, vol. 6. New York: Academic Press.
go back to reference Birren, J.E. & Schroots, J.F. (2006). Autobiographical memory and the narrative self. In: J.E. Birren & K.W. Schaie (eds.), Handbook of the psychology of aging (pp. 477–498). 6th ed. Amsterdam: Elsevier Academic Press.CrossRef
Birren, J.E. & Schroots, J.F. (2006). Autobiographical memory and the narrative self. In: J.E. Birren & K.W. Schaie (eds.), Handbook of the psychology of aging (pp. 477–498). 6th ed. Amsterdam: Elsevier Academic Press.CrossRef
go back to reference Bluck, S. & Habermas, T. (2000). The life story schema. Motivation & Emotion, 24, 121–147.CrossRef
Bluck, S. & Habermas, T. (2000). The life story schema. Motivation & Emotion, 24, 121–147.CrossRef
go back to reference Brugman, G.M. (2000). Wisdom, narratives and eudaimonia. Delft: Eburon.
Brugman, G.M. (2000). Wisdom, narratives and eudaimonia. Delft: Eburon.
go back to reference Brugman, G.M. & Ter Laak, J.J.F. (2004). Narrative change: An analysis of the narratives of three confirmed Russian communists after the collapse of the Soviet Union. Tijdschrift voor ontwikkelingspsychologie 25, 43–57.
Brugman, G.M. & Ter Laak, J.J.F. (2004). Narrative change: An analysis of the narratives of three confirmed Russian communists after the collapse of the Soviet Union. Tijdschrift voor ontwikkelingspsychologie 25, 43–57.
go back to reference Cellini, B. (1728/1976). Autobiography. Harmondsworth (VK): Penguin.
Cellini, B. (1728/1976). Autobiography. Harmondsworth (VK): Penguin.
go back to reference Clemenz, M. (2001). ‘Wir können nicht besser klagen’: Ostdeutsche Lebensläufe im Umbruch. Berlin: Aufbau-Verlag.
Clemenz, M. (2001). ‘Wir können nicht besser klagen’: Ostdeutsche Lebensläufe im Umbruch. Berlin: Aufbau-Verlag.
go back to reference Dethier, H. (1999). De dubbele waarheid: Interview. Filosofie Magazine 8, 8–13.
Dethier, H. (1999). De dubbele waarheid: Interview. Filosofie Magazine 8, 8–13.
go back to reference Forman, G. & Sigel, I. (1979). Cognitive development: A life-span view. Montery CA: Brooks/Cole Publishing Company.
Forman, G. & Sigel, I. (1979). Cognitive development: A life-span view. Montery CA: Brooks/Cole Publishing Company.
go back to reference Frye, N. (1957). Anatomy of criticism: Four essays. Princeton: Princeton University Press.
Frye, N. (1957). Anatomy of criticism: Four essays. Princeton: Princeton University Press.
go back to reference Funder, A. (2002). Stasiland: Levensverhalen uit het voormalig Oost-Duitsland. Amsterdam: Ambo.
Funder, A. (2002). Stasiland: Levensverhalen uit het voormalig Oost-Duitsland. Amsterdam: Ambo.
go back to reference Garros, V., Kornevskaya, N. & Lahusen, T. (Eds.) (1995). Intimacy and terror: Soviet diaries of the 1930s. New York: The new press.
Garros, V., Kornevskaya, N. & Lahusen, T. (Eds.) (1995). Intimacy and terror: Soviet diaries of the 1930s. New York: The new press.
go back to reference Goethe, H. (1811–1833 / s.a.). Dichtung und Wahrheit, Goethes sämtliche Werke Band IV. Leipzig: Philipp Reclam.
Goethe, H. (1811–1833 / s.a.). Dichtung und Wahrheit, Goethes sämtliche Werke Band IV. Leipzig: Philipp Reclam.
go back to reference Grob, A., Krings, F. & Bangerter, A. (2001). Life markers in biographical narratives of people from three cohorts: A life span perspective in its historical context. Human Development 44,171–190.CrossRef
Grob, A., Krings, F. & Bangerter, A. (2001). Life markers in biographical narratives of people from three cohorts: A life span perspective in its historical context. Human Development 44,171–190.CrossRef
go back to reference Habermas, T. & Bluck, S. (2000). Getting a life: The emergence of the life story in adolescence. Psychological Bulletin, 126, 748–769.CrossRef
Habermas, T. & Bluck, S. (2000). Getting a life: The emergence of the life story in adolescence. Psychological Bulletin, 126, 748–769.CrossRef
go back to reference Hazelzet, K. (s.a.). De levenstrap. Zwolle: Catena.
Hazelzet, K. (s.a.). De levenstrap. Zwolle: Catena.
go back to reference Hermans, W.F. (1968). Lotti Fuehrscheim. In: W.F. Hermans, Paranoia (pp. 163–193). Amsterdam: G.A. van Oorschot.
Hermans, W.F. (1968). Lotti Fuehrscheim. In: W.F. Hermans, Paranoia (pp. 163–193). Amsterdam: G.A. van Oorschot.
go back to reference Hogan, R., Johnson, J. & Briggs, S. (eds.) (1997). Handbook of personality psychology. San Diego: Academic Press.
Hogan, R., Johnson, J. & Briggs, S. (eds.) (1997). Handbook of personality psychology. San Diego: Academic Press.
go back to reference Houellebecq, M. (2005). Mogelijkheid van een eiland. Amsterdam: De Arbeiderspers.
Houellebecq, M. (2005). Mogelijkheid van een eiland. Amsterdam: De Arbeiderspers.
go back to reference Hyman, I., Husband, T. & Billings, F. (1995). False memories of childhood experiences. Applied Cognitive Psychology 9, 181–197.CrossRef
Hyman, I., Husband, T. & Billings, F. (1995). False memories of childhood experiences. Applied Cognitive Psychology 9, 181–197.CrossRef
go back to reference Kabakov, I. (1995). The rope of life and other installations. Frankfurt am Main: Verlag Museum für Moderne Kunst.
Kabakov, I. (1995). The rope of life and other installations. Frankfurt am Main: Verlag Museum für Moderne Kunst.
go back to reference Lakoff, G. & Johnson, M. (1999). Philosophy in the flesh. New York: Basic Books.
Lakoff, G. & Johnson, M. (1999). Philosophy in the flesh. New York: Basic Books.
go back to reference Mahler-Werfel, A. (1986). Mein Leben. Frankfurt-am-Main: Fischer Verlag.
Mahler-Werfel, A. (1986). Mein Leben. Frankfurt-am-Main: Fischer Verlag.
go back to reference McAdams, D.P. (1993). Stories we live by: Personal myths and the making of the self. New York: William Morrow & Company, Inc.
McAdams, D.P. (1993). Stories we live by: Personal myths and the making of the self. New York: William Morrow & Company, Inc.
go back to reference McCrae, R. & Costa, P. (1990). Personality in adulthood. New York: The Guilford Press.
McCrae, R. & Costa, P. (1990). Personality in adulthood. New York: The Guilford Press.
go back to reference McFarland, C., Ross, M. & Giltrow, M. (1992). Biased recollections in older adults: The role of implicit theories of aging. Journal of Personality and Social Psychology 62, 837–850.CrossRef
McFarland, C., Ross, M. & Giltrow, M. (1992). Biased recollections in older adults: The role of implicit theories of aging. Journal of Personality and Social Psychology 62, 837–850.CrossRef
go back to reference Miller, W.R. & C’de Baca, J. (2001). Quantum change: When epiphanies and sudden insights transform ordinary lives. New York: the Guilford Press.
Miller, W.R. & C’de Baca, J. (2001). Quantum change: When epiphanies and sudden insights transform ordinary lives. New York: the Guilford Press.
go back to reference Murray, K. (1985). Life as fiction. Journal for Theory of Social Behaviour, 15,173–188.CrossRef
Murray, K. (1985). Life as fiction. Journal for Theory of Social Behaviour, 15,173–188.CrossRef
go back to reference Nietzsche, F. (1888/1969) Friedrich Nietzsche Werke, Band III. Frankfurt am Main: Ullstein.
Nietzsche, F. (1888/1969) Friedrich Nietzsche Werke, Band III. Frankfurt am Main: Ullstein.
go back to reference Nouri, M. & Heltertine, M. (1998). Narrative accruel and the life course. Research on Aging, 20, 36–64.CrossRef
Nouri, M. & Heltertine, M. (1998). Narrative accruel and the life course. Research on Aging, 20, 36–64.CrossRef
go back to reference Pavese, C. (1935–1950/1995). Leven als ambacht (herziene editie). Amsterdam: De Bezige Bij.
Pavese, C. (1935–1950/1995). Leven als ambacht (herziene editie). Amsterdam: De Bezige Bij.
go back to reference Peterson, C. (1980). Memory and the ‘dispositional shift’. Social Psychology Quarterly 43, 372–380.CrossRef
Peterson, C. (1980). Memory and the ‘dispositional shift’. Social Psychology Quarterly 43, 372–380.CrossRef
go back to reference Robins, R. & John, O. (1997). The quest for self-insight: Theory and research on accuracy and bias in self-perception. In: R. Hogan, J. Johnson, & S. Briggs (eds.), Handbook of personality psychology (pp. 649–680). San Diego: Academic Press.CrossRef
Robins, R. & John, O. (1997). The quest for self-insight: Theory and research on accuracy and bias in self-perception. In: R. Hogan, J. Johnson, & S. Briggs (eds.), Handbook of personality psychology (pp. 649–680). San Diego: Academic Press.CrossRef
go back to reference Robinson, J.A. & Taylor, L.R. (1998). Autobiographical memory and selfnarratives: A tale of two stories. In: C. Thompson, D. Herrmann, D. Bruce, J. Read, D. Payne & M. Toglia (eds.), Autobiographical memory (pp. 125–144). Mahway NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Robinson, J.A. & Taylor, L.R. (1998). Autobiographical memory and selfnarratives: A tale of two stories. In: C. Thompson, D. Herrmann, D. Bruce, J. Read, D. Payne & M. Toglia (eds.), Autobiographical memory (pp. 125–144). Mahway NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
go back to reference Rubin, D.C., Rahhal, T.A. & Poon, L.W. (1998). Things learned in early adulthood are remembered best. Memory & Cognition 26, 3–19.CrossRef
Rubin, D.C., Rahhal, T.A. & Poon, L.W. (1998). Things learned in early adulthood are remembered best. Memory & Cognition 26, 3–19.CrossRef
go back to reference Ruth, J.E. & Öberg, P. (1996). Ways of life: Old age in a life history perspective. In: J.E. Birren, G.M. Kenyon, J.E. Ruth, J.J.F. Schroots & T. Svenson (Eds.), Aging & biography: Explorations in adult development (pp 167–187). New York: Springer Publications Company.
Ruth, J.E. & Öberg, P. (1996). Ways of life: Old age in a life history perspective. In: J.E. Birren, G.M. Kenyon, J.E. Ruth, J.J.F. Schroots & T. Svenson (Eds.), Aging & biography: Explorations in adult development (pp 167–187). New York: Springer Publications Company.
go back to reference Ryle, G. (1970). The concept of mind. Harmondsworth: Penguin Books.
Ryle, G. (1970). The concept of mind. Harmondsworth: Penguin Books.
go back to reference Sand, G. (1847/1970/1). Histoire de ma vie. Œuvres autobiographiques. Paris: Gallimard Pléiade.
Sand, G. (1847/1970/1). Histoire de ma vie. Œuvres autobiographiques. Paris: Gallimard Pléiade.
go back to reference Stendhal (1835/1982). Vie de Henry Brulard. Œuvres intimes, vol. II. Paris: Gallimard Pléiade.
Stendhal (1835/1982). Vie de Henry Brulard. Œuvres intimes, vol. II. Paris: Gallimard Pléiade.
go back to reference Wagenaar, W.A. (1986). Moeder hield niet van me. NRC Handelsblad, 9 oktober.
Wagenaar, W.A. (1986). Moeder hield niet van me. NRC Handelsblad, 9 oktober.
go back to reference Wagenaar, W.A. (1991). Remembering my worst sins: How autobiographical memory serves the updating of the conceptual self. In: M.A. Conway, D.C. Rubin, H. Spinnler, & W.A. Wagenaar (eds.), Theoretical perspectives on autobiographical memory (pp. 263–274). Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
Wagenaar, W.A. (1991). Remembering my worst sins: How autobiographical memory serves the updating of the conceptual self. In: M.A. Conway, D.C. Rubin, H. Spinnler, & W.A. Wagenaar (eds.), Theoretical perspectives on autobiographical memory (pp. 263–274). Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
Metagegevens
- Titel
- 2 Het levensverhaal als constructie
- Auteur
-
Gerard M. Brugman
- Copyright
- 2007
- Uitgeverij
- Bohn Stafleu van Loghum
- Boek
-
De betekenis van levensverhalen
Print ISBN: 978-90-313-4874-9
Elektronisch ISBN: 978-90-313-6400-8
Copyright: 2007
- DOI
- https://doi.org/10.1007/978-90-313-6400-8_2