Het pericard, ook wel het hartzakje genoemd, beschermt het hart tegen infecties en bewegingen. Het bestaat uit een buitenste fibreuze laag en een binnenste slijmvlieslaag die de pericardholte bekleedt. In het pericard bevindt zich een kleine hoeveelheid sereus vocht, waardoor het hart soepel in het hartzakje kan bewegen. Een ontsteking van het pericard (pericarditis) is een pijnlijke aandoening die onder andere kan ontstaan na een virusinfectie, na hartchirurgie of na een myocardinfarct. De diagnose pericarditis wordt gesteld op basis van het klachtenpatroon, het ECG en auscultatie waarbij pericardwrijven gehoord wordt. Een pericarditis kan gepaard gaan met toename van pericardvocht, waardoor een pericardtamponnade kan ontstaan. Bij een pericardtamponnade is soms een pulsus paradoxus te zien. Indien de patiënt hemodynamisch instabiel dreigt te worden kan de pericardtamponnade ontlast worden door middel van een pericardpunctie ofwel pericardiocentese. Bij terugkerende ontstekingen kan het pericard fibrotisch worden of verkalken en het hart als een stug pantser omsluiten; een pericarditis constrictiva. Wanneer de vulling van atria en ventrikels hierdoor belemmerd wordt, kan het nodig zijn om een deel van het pericard chirurgisch te verwijderen: een pericardectomie.
