Het ontstaan van infectieziekten is complex omdat hierbij veel factoren betrokken zijn. Vaak wordt dit als een keten van schakels voorgesteld, waarin micro-organismen, transmissiewegen en de weerstand van de ontvanger de hoofdrol spelen. Preventie van infectieziekten is gebaseerd op het verbreken van deze keten. Een aantal micro-organismen, de overdracht, de porte d'entrée, de wijze van transmissie en manieren om transmissie te voorkomen worden beschreven.
Een van de belangrijkste maatregelen om directe of indirecte transmissie te voorkomen is optimale handhygiëne, maar de reinheid van medische hulpmiddelen (instrumenten, apparatuur) en – in veel mindere mate – van de omgeving is ook belangrijk. Reiniging, desinfectie en sterilisatie worden onder de loep genomen als maatregelen om de besmettingscyclus te doorbreken. Waarom en op welke wijze moeten handen, huid, instrumenten of meubilair worden ‘ont-smet’?
Ten slotte wordt het risico van overdracht van prionen en het voorkomen hiervan besproken.